Po wejściu w życie ustawy o zwrocie akcyzy od zagranicznych aut w urzędach celnych są kolejki. Wydłużyła się procedura weryfikacji deklaracji z zapłaconą akcyzą od samochodów. Urzędy celne wypracowują własne metody na przyspieszenie obsługi podatników.
SONDA
Wurzędach celnych rośnie liczba wniosków o zwrot akcyzy od samochodów sprowadzonych z zagranicy. Wydłużyła się też procedura weryfikacji cen sprowadzanych do Polski aut, jakiej muszą dokonywać urzędy celne od 19 lipca 2008 r. Ta sytuacja to konsekwencja wejścia w życie specjalnej ustawy regulującej zwrot nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego - wynika z sondy Gazety Prawnej przeprowadzonej w Izbach Celnych.
Trzeba podkreślić, że po wejściu w życie ustawy o zwrocie akcyzy w urzędach celnych pojawiły się dwa problemy. Po pierwsze, podatnicy składają więcej wniosków o odzyskanie nadpłaty podatku od samochodów sprowadzonych w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 listopada 2006 r. Po drugie, urzędy celne mają obowiązek weryfikować wartość sprowadzonego do Polski auta po 19 lipca 2008 r.
- Po wejściu w życie ustawy o zwrocie akcyzy od aut, tj. po 19 lipca, w urzędach celnych podległych Izbie Celnej w Białej Podlaskiej obserwujemy zwiększoną liczbę wniosków o zwrot nadpłaty w podatku akcyzowym - tłumaczy Marcin Czajka z Izby Celnej w Białej Podlaskiej.
Dodaje, że jest to wzrost znaczący, ale trudno mówić o lawinowym napływie podań. Wiele osób telefonuje do urzędów, aby zorientować się, na jakich warunkach rozpatrywane są wnioski.
W związku z wprowadzeniem do ustawy z 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym możliwości weryfikowania podstawy opodatkowania samochodów osobowych przez organ podatkowy, pomimo podobnej liczby sprowadzanych z krajów UE samochodów osobowych, wydłużył się czas obsługi osób składających w urzędach celnych deklaracje AKC-U.
Ma to związek z długotrwałą procedurą weryfikacyjną dotyczącą podstawy opodatkowania samochodów osobowych. Taka sytuacja jest prawie w całej Polsce.

Nowa procedura

Weryfikacja podstawy opodatkowania samochodów sprowadzonych do Polski dotyczy jedynie pojazdów przywiezionych do kraju po 19 lipca 2008 r. Auta sprowadzone przed tą datą weryfikacji nie podlegają.
Przed zmianą przepisów, w momencie przyjmowania deklaracji nie weryfikowano wartości samochodów. Teraz trzeba sięgnąć do katalogów lub systemów komputerowych i właściwie przyporządkować wartość katalogową do wartości zakupionego auta, mając na uwadze jego markę, model, rok produkcji, wyposażenie, ewentualne uszkodzenia i braki oraz wiele innych szczegółów.
- Zajmuje to od kilku do kilkunastu minut. Niejednokrotnie czas weryfikacji deklaracji spowodowany jest niedbałym lub nierzetelnym jej wypełnieniem przez podatnika - tłumaczy Mirosław Kucharczyk z Izby Celnej w Kielcach.
Wskazuje, że podczas składania deklaracji nabycia wewnątrzwspólnotowego (AKC-U) podatnicy mogą natrafić na 10-20-osobowe kolejki. Czas oczekiwania na złożenie deklaracji wynosi ok. 1 godziny. Deklaracja jest sprawdzana pod względem merytorycznym i formalnym oraz przez weryfikację wartości pojazdu.
- Po 19 lipca formalności związane ze składaniem deklaracji AKC-U nieznacznie się wydłużyły. Zauważono zjawisko tworzenia się kolejek. Nie występują natomiast żadne problemy ze składaniem wniosków o zwrot nadpłaty podatku - podaje Cezary Kosman z Izby Celnej w Poznaniu.
Poza tym - jak stwierdza Anna Hatała-Wanat z Izby Celnej w Olsztynie - jeśli chodzi o kwestie oczekiwania w oddziałach, to obserwowany jest znaczny wzrost liczby składanych deklaracji o zapłatę akcyzy.
Przyczyną takiej sytuacji jest sezon letni, kiedy sporo osób, biorąc urlop, przeznacza go na sprowadzenie auta z zagranicy.
- W Urzędzie Celnym w Olsztynie zanotowano 100-proc. wzrost składanych deklaracji. W sezonie letnim dziennie jest minimum 40 deklaracji, a zimą poniżej 20 - wylicza Anna Hatała-Wanat.

Premedytacja podatników

Marzena Kamińska z Izby Celnej w Toruniu wyjaśnia, że w okresie poprzedzającym wejście w życie ustawy o zwrocie akcyzy, tj. w dniach 14 i 18 lipca oraz kilka dni po jej wejściu, liczba składanych deklaracji AKC-U wzrosła dwukrotnie.
- Wzrost ten należy wiązać z celowym działaniem podatników, którzy chcieli złożyć deklaracje według wcześniej obowiązujących zasad, aby uniknąć ewentualnego weryfikowania podstawy opodatkowania - mówi Marzena Kamińska.
Z jej informacji wynika też, że w urzędach celnych podległych Izbie Celnej w Toruniu zwiększona liczba petentów skutkowała zwiększoną liczbą składanych przez nich wniosków o zwrot nadpłaty akcyzy zapłaconej od samochodu.

Przez pocztę jeszcze trudniej

Sytuacja w organach celnych z weryfikacją wartości aut komplikuje się, gdy deklaracje podatkowe składane są za pośrednictwem poczty. Na ten aspekt zwraca uwagę Aleksandra Pokora z Izby Celnej we Wrocławiu, która wyjaśnia, że oprócz wspomnianej wydłużonej procedury przy przyjmowaniu AKC-U składanych osobiście bardzo dużo deklaracji wpływa drogą pocztową. Deklarowana wartość samochodów, będąca podstawą opodatkowania, z reguły odbiega od wartości rynkowej, co obliguje urzędników do podjęcia działań weryfikacyjnych.
O ile w przypadku osobistego składania deklaracji przez podatnika kwestia podstawy opodatkowania jest wyjaśniana w momencie jej składania, o tyle przy deklaracjach pocztowych weryfikacja ta wymaga wezwania podatnika i prowadzenia postępowania.
- Ta sytuacja może być zagrożeniem dla zachowania ustawowego terminu wydania zaświadczenia o zapłaceniu akcyzy - ostrzega Aleksandra Pokora.

Wnioski o zwrot

Po wejściu w życie ustawy regulującej zwrot akcyzy od samochodów sprowadzonych z zagranicy urzędy notują zwiększenie liczby wniosków o taki zwrot.
W podległych Izbie Celnej w Białymstoku urzędach celnych (Białystok, Łomża, Suwałki) w ostatnim okresie zaobserwowano nieznaczne zwiększenie liczby osób składających wnioski o zwrot podatku akcyzowego z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego lub importu samochodu osobowego.
- Przykładowo do Urzędu Celnego w Białymstoku złożono w lipcu 140 wniosków o zwrot nadpłaconego podatku akcyzowego, w czerwcu 90, ale np. w lutym 286 wniosków - wylicza Maciej Czarnecki z Izby Celnej w Białymstoku.
Natomiast, jak podaje Małgorzata Eisenberger-Blacharska z Izby Celnej w Przemyślu, w Urzędzie Celnym w Rzeszowie zwiększona liczba petentów wynika z liczby składanych wniosków o zwrot nadpłaty akcyzy od aut.
- Od chwili wejścia w życie ustawy o zwrocie akcyzy do dziś wpłynęło ok. 100 wniosków. Dla porównania w analogicznym okresie poprzedniego miesiąca wpłynęło 20 takich podań - dodaje Małgorzata Eisenberger-Blacharska.

Zmiany w obsłudze

W celu usprawnienia obsługi podatników sprowadzających do Polski zagraniczne samochody urzędy celne zmieniają organizację pracy. Mirosław Kucharczyk z Izby Celnej w Kielcach wyjaśnia, że aby ułatwić podatnikom składanie deklaracji i nie dopuścić do znacznego wydłużania czasu na jej złożenie i sprawdzenie, zmieniono organizację pracy przy tej samej obsadzie osobowej.
W urzędach celnych podległych Izbie Celnej w Białymstoku uruchomiono dodatkowe stanowiska, w których przyjmowane są deklaracje AKC-U.
- Urzędy celne podległe Izbie Celnej w Poznaniu wyposażono w specjalistyczne katalogi, określono instrukcję postępowania, a także wzmocniono kadrowo komórki obsługujące osoby składające deklaracje akcyzowe - podkreśla Cezary Kosman.

Urzędnicy byli przygotowani

Nie we wszystkich urzędach celnych występują problemy z wnioskami o zwrot akcyzy czy weryfikacją sprowadzanych aut.
Spokojnie jest w województwie mazowieckim. Piotr Tałałaj z Izby Celnej w Warszawie podkreśla, że w urzędach celnych województwa mazowieckiego nie obserwuje się nasilenia kolejek związanych z akcyzą od sprowadzonych z zagranicy aut. W sześciu urzędach celnych przyjmowanych jest dziennie od trzech do sześciu wniosków o zwrot nadpłaconej akcyzy, każda sprawa weryfikowana jest indywidualnie, co trwa ok. 15-25 minut. Większość wniosków przesyłanych jest pocztą lub złożona jest bezpośrednio w kancelarii urzędu. Wiele osób kontaktuje się z urzędami telefonicznie lub osobiście w celu zdobycia informacji na temat wypełniania wniosków.
- Marginalnie zdarzają się problemy z weryfikacją wartości aut starszych niż 12-letnie oraz aut nietypowych na naszym rynku. W takich wypadkach zwracamy się bezpośrednio do firmy Eurotax - dodaje Piotr Tałałaj.
Również Beata Zapolska z Izby Celnej w Rzepinie twierdzi, że w urzędach celnych podległych tej izbie nie ma żadnych kolejek.
- Już przed 19 lipca przygotowane były stanowiska i przeszkoleni celnicy. Każde stanowisko wyposażone jest w system Info Eksport. Zainstalowane też zostało oprogramowanie, które wspomaga pracę przyjmującego deklarację celnika, tj. celnik wprowadza dane, a zainstalowane tam programy wyliczają należny podatek akcyzowy (nie tracimy czasu nawet na kalkulatory), system dokumentuje wszelkie czynności funkcjonariusza i drukuje dokumenty - mówi Beata Zapolska.
19 lipca 2008 r. weszła w życie ustawa o zwrocie nadpłaty akcyzy od nabycia wewnątrz-wspólnotowego albo importu samochodu osobowego
WERYFIKACJA WARTOŚCI TRANSAKCJI
Od 19 lipca 2008 r., gdy wysokość podstawy opodatkowania w przypadku sprzedaży w Polsce albo nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego, znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu osobowego, organ podatkowy wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy opodatkowania lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbiegającej od średniej wartości rynkowej samochodu osobowego.
Jeśli wysokość podstawy opodatkowania ustalona z uwzględnieniem opinii biegłego będzie odbiegać co najmniej o 33 proc. od zadeklarowanej podstawy opodatkowania, koszty opinii biegłego lub biegłych poniesie podatnik.
19 lipca 2008 r. weszła w życie ustawa o zwrocie nadpłaty akcyzy od nabycia wewnątrz-wspólnotowego albo importu samochodu osobowego. / ST