Podatnicy, którzy chcą skorzystać z obowiązującej od środy abolicji, powinni złożyć wniosek o umorzenie lub zwrot podatku oraz oświadczenie o dochodach zagranicznych. Mają na to dwa lub sześć miesięcy.
Od ostatniej środy, 6 sierpnia, obowiązuje tzw. ustawa abolicyjna. Umożliwia umorzenie lub zwrot podatku należnego od dochodów uzyskanych przez polskich podatników za granicą. Ustawa z 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 143, poz. 894) dotyczy polskich podatników, którzy przynajmniej w jednym roku podatkowym, w latach 2002-2007, podlegali tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu i uzyskiwali w tym roku przychody za granicą.
Trzeba pamiętać, że dotyczy to podatników, którzy uzyskali przychody za granicą w państwach, z którymi łączy Polskę umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierająca metodę tzw. proporcjonalnego odliczenia. Abolicja podatkowa będzie też miała zastosowanie do dochodów uzyskanych przez podatników z państw, z którymi Polska nie zawarła żadnych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Ustawy nie stosuje się natomiast do przychodów uzyskiwanych w krajach i na terytoriach, które określone są w przepisach polskich jako tzw. raje podatkowe (np. Andora, Monako, Liechtenstein, Liberia).

Dochody z pracy

Abolicja podatkowa będzie miała zastosowanie do przychodów z pracy wykonywanej za granicą. Jednak nie dotyczy to tylko umów ze stosunku pracy, ale również innych dochodów. W konsekwencji abolicja będzie miała zastosowanie do dochodów z:
• wykonywanej pracy najemnej,
działalności gospodarczej (np. samozatrudnienia),
• działalności wykonywanej osobiście (np. z umów zlecenia i o dzieło, umów menedżerskich, z wykonywania czynności związanych z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich),
• z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych, z wykonywanej poza Polską działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej (z wyjątkiem przychodów uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi).

Umorzenie lub zwrot

Organ podatkowy, na wniosek podatnika, w ramach abolicji może:
• umorzyć zaległość podatkową w podatku dochodowym od osób fizycznych, powstałą za dany rok podatkowy, którego dotyczy wniosek, lub
• zwrócić kwotę - w przypadku dokonania wpłaty podatku dochodowego należnego za ten rok podatkowy wynikającego ze złożonego zeznania podatkowego albo z decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego (zwrot), lub
• umorzyć zaległość i dokonać zwrotu za dany rok podatkowy.
Umorzenie zaległości powoduje też umorzenie odsetek za zwłokę w takiej części, w jakiej została umorzona zaległość.
Zwrot z kolei obejmuje również wpłacone odsetki za zwłokę, w części odpowiadającej kwocie zwrotu (stosuje się to odpowiednio do opłaty prolongacyjnej).

Złożenie wniosku

Aby ubiegać się o umorzenie zaległości oraz zwrot, podatnik musi złożyć wniosek sporządzony według ustalonego wzoru, który będzie oznaczony jako PIT-AZ.
Podatnik jest obowiązany dołączyć do wniosku:
• oświadczenie AZ-O, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, potwierdzające wysokość: uzyskanych przychodów oraz zapłaconego za granicą podatku, jeżeli podatnik był obowiązany do jego zapłaty,
• zeznanie podatkowe za rok podatkowy, którego dotyczy wniosek - w przypadku gdy wniosek dotyczy umorzenia zaległości.
W przypadku gdy podatnik złożył zeznanie podatkowe przed dniem wystąpienia z wnioskiem o umorzenie zaległości z tytułu dochodów zagranicznych, nie będzie musiał załączać zeznania.

Obowiązujące terminy

Wniosek o zastosowanie abolicji podatkowej podatnicy muszą złożyć w odpowiednich terminach. Terminy obowiązują również organy podatkowe, które muszą wydać decyzję. Wniosek o zwrot podatku lub umorzenie zaległości trzeba złożyć w ciągu:
• dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, gdy wniosek dotyczy 2002 roku,
• sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy w innych przypadkach.
Ustawa weszła w życie 6 sierpnia, co oznacza, że w pierwszym przypadku termin upływa 6 października 2007, a w pozostałych 6 lutego 2009 r.
W sprawie umorzenia zaległości oraz zwrotu organ podatkowy wydaje, bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia wniosku, decyzję, w której określa wysokość umorzonej kwoty zaległości lub kwoty zwrotu. W przypadku wniosku dotyczącego roku 2002 decyzję wyda do 30 listopada 2008 r.

Przekazanie pieniędzy

Zwrot pieniędzy z urzędu skarbowego następuje w ciągu miesiąca od dnia doręczenia decyzji określającej wysokość kwoty zwrotu w gotówce lub na wskazany rachunek bankowy podatnika lub rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Trzeba pamiętać, że kwota zwrotu wypłacana za pośrednictwem poczty na podstawie przekazu pocztowego jest pomniejszana o koszty jej przesłania.
Za dzień wypłaty zwrotu uważa się dzień:
• obciążenia rachunku bankowego organu podatkowego na podstawie polecenia przelewu,
• złożenia przekazu pocztowego,
• wypłacenia kwoty zwrotu przez organ podatkowy lub postawienia kwoty zwrotu do dyspozycji podatnika w kasie.
Kwota zwrotu podlega oprocentowaniu w wysokości opłaty prolongacyjnej, czyli 50 proc. odsetek za zwłokę, wyłącznie w przypadku, gdy decyzja określająca wysokość kwoty zwrotu nie została wydana w terminie lub kwota zwrotu nie została wypłacona w terminie.
Oprocentowanie ustala się według stawki obowiązującej w dniu, w którym upłynął termin wypłaty kwoty zwrotu. Oprocentowanie przysługuje za okres:
• od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin na wydanie decyzji, do dnia wypłacenia kwoty zwrotu włącznie - w przypadku gdy decyzja określająca wysokość kwoty zwrotu nie została wydana w terminie,
• od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin wypłacenia kwoty zwrotu, do dnia jej wypłacenia włącznie - w przypadku gdy kwota zwrotu nie została wypłacona w terminie.
Oprocentowanie nie przysługuje, gdy do opóźnienia w wydaniu decyzji lub w zwrocie kwoty przyczynił się podatnik lub opóźnienie powstało z przyczyn niezależnych od organu podatkowego.
Kwota zwrotu nie podlega wypłacie, jeżeli podatnik posiada zaległości podatkowe lub bieżące zobowiązania podatkowe. W takim przypadku zwrot podlega zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę oraz bieżących zobowiązań podatkowych. W sprawach zaliczenia organ podatkowy wydaje postanowienie, na które służy zażalenie.

Darowanie kar

Brak konieczności zapłaty podatku od dochodów zagranicznych to nie wszystkie korzyści, które uzyskają podatnicy objęci abolicją. Zostaną im darowane nie tylko postępowania podatkowe, ale także egzekucyjne i karne skarbowe.
Wszczęte postępowanie egzekucyjne oraz postępowanie karne skarbowe dotyczące zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za rok podatkowy, którego dotyczy wniosek, zawiesza się do dnia, w którym decyzja w sprawie umorzenia zaległości lub decyzja w sprawie zwrotu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się.
Nie podlega natomiast karze za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe (w zakresie dotyczącym przychodów z pracy za rok podatkowy, którego dotyczy wniosek) podatnik, w stosunku do którego organ podatkowy wydał decyzję o umorzeniu zaległości lub zwrocie. W przypadku gdy umorzenie zaległości dotyczy tylko części zaległości podatkowej, obędzie się bez kary pod warunkiem zapłaty pozostałej części zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę.
Nie będą wykonane orzeczone prawomocnie, przed wejściem w życie ustawy, tj. przed 6 sierpnia, niewykonane w całości lub w części kary za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe za czyn obejmujący przychody z pracy. Nie będą podlegać wykonaniu orzeczone prawomocnie, a nieuiszczone w całości lub części opłaty i koszty postępowania w sprawie o taki czyn.
W przypadku skazania za te przestępstwa skarbowe ulegają one zatarciu, a wpis o skazaniu usuwa się z Krajowego Rejestru Karnego. Z tego rejestru usuwa się również wpis o warunkowym umorzeniu postępowania o te przestępstwa.
TERMIN ZŁOŻENIA WNIOSKU
Wniosek o umorzenie lub zwrot kwot podatku należy złożyć w terminie:
• do 6 października 2008 r. (czyli 2 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy) - gdy wniosek dotyczy roku 2002
• do 6 lutego 2009 r. (czyli 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy) - gdy wniosek dotyczy innych lat
JAKICH PAŃSTW UE MOŻE DOTYCZYĆ WNIOSEK PIT-AZ
• Dania (dochód 2002-2007)
• Finlandia (dochód 2002-2007)
• Holandia (dochód 2002-2007)
• Belgia (dochód od 2005 roku)
• Austria (dochód od 2006 roku)
• Szwecja (dochód do 2005 roku)
• Wielka Brytania (dochód do 2006 roku)
NIEOGRANICZONY OBOWIĄZEK PODATKOWY
Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.
JAK OKREŚLIĆ MIEJSCE ZAMIESZKANIA
Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
• posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
• przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
NA CZYM POLEGA PROPORCJONALNE ODLICZENIE
Jeżeli polski podatnik osiąga dochody z tytułu działalności wykonywanej poza Polską lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza Polską, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.
ZWOLNIENIE Z PODATKU DOCHODOWEGO
Kwoty umorzenia zaległości oraz zwrotu wynikające z ustawy abolicyjnej są zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych.
OKRES PRZECHOWYWANIA DOKUMENTÓW
Podatnicy są obowiązani do przechowywania dokumentów potwierdzających uzyskanie przychodów z pracy i zapłatę podatku za granicą do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego za rok podatkowy, którego dotyczy wniosek.
GDZIE SKŁADAĆ WNIOSEK
Wniosek składa się do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika w dniu złożenia wniosku. Przy wspólnym wniosku małżonków mających różne miejsce zamieszkania właściwym jest urząd skarbowy ze względu na miejsce zamieszkania przynajmniej jednego z nich.