Kiedy należy naliczać podatek należny VAT od organizacji kolonii i co grozi podatnikowi, gdy nie zapłaci tego podatku?

PAWEŁ SKWAREK
ekspert podatkowy, starszy asystent, BDO Numerica
Do podatników świadczących usługi turystyczne mają zastosowanie dwa sposoby powstania obowiązku podatkowego w VAT. Pierwszy sposób został określony w art. 119 ustawy o VAT, zgodnie z którym przy wykonywaniu usług turystyki podstawę opodatkowania stanowi marża świadczącego usługę turystyki, a nie cała wartość wykonanej przez niego usługi.
Podmioty świadczące usługi turystyki, po spełnieniu warunków przewidzianych w art. 119 ustawy o VAT, obliczają podatek należny jedynie od marży, tj. różnicy pomiędzy kwotą należną od klienta oraz sumą kosztów poniesionych przy nabyciu towarów i usług, składających się na całościową oferowaną przez nich usługę. Przy świadczeniu usług turystyki, gdzie podstawę opodatkowania stanowi marża, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą ustalenia marży, nie później niż 15 dnia od dnia wykonania usługi.
Trzeba tu podkreślić, że występują kontrowersje co do poprawności opodatkowania usług organizacji kolonii według zasad określonych w art. 119 ust. 1 ustawy o VAT.
Procedura opodatkowania marży z tytułu wykonania usług turystyki nie ma zastosowania do tzw. usług własnych, tj. usług świadczonych przez agenta turystycznego we własnym zakresie np. we własnych hotelach lub własnymi środkami transportu. Usługi własne rozlicza się na zasadach ogólnych.
Ponadto szczególna procedura przy świadczeniu usług turystyki nie jest obowiązkowa. Podatnik może z niej zrezygnować i opodatkować usługi turystyki na zasadach ogólnych, zarówno usługi własne, jak i usługi bezpośrednio nabyte dla bezpośredniej korzyści turysty. Dla tych usług obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, z chwilą wykonania usługi. Natomiast jeżeli wykonanie usługi (częściowe wykonanie usługi) powinno być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w siódmym dniu, licząc od dnia wykonania usługi. Z kolei gdy przed wykonaniem usługi otrzymano część należności, np. zaliczkę, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.
W praktyce pojawiają się problemy odnośnie do ustalenia momentu wykonania usługi turystycznej, zwłaszcza w sytuacji gdy usługa świadczona na rzecz jednego podmiotu obejmuje kilka turnusów. Powstaje pytanie, czy w takim przypadku za moment wykonania usługi należy uznać zakończenie każdego z turnusów, czy dopiero ostatniego.
W tej sytuacji, w celu właściwego ustalenia momentu wykonania usługi, należy przeanalizować treść umowy łączącej strony, zwracając przy tym uwagę, czy zakończenie każdego z turnusów nie może być uznane przynajmniej za częściowe wykonanie umowy.
Należy jednak mieć na uwadze, że moment wykonania usługi jest tylko jedną z alternatywnych przesłanek do ustalenia obowiązku podatkowego w VAT.
Jeśli chodzi o konsekwencje niepłacenia VAT przez podatników organizujących kolonie, to podatnik, któremu powstanie zaległość podatkowa, musi ją uiść, zapłacić odsetki, a oprócz tego jest zagrożony nałożeniem 30-proc. dodatkowego zobowiązania. Musi również liczyć się z sankcjami wynikającymi z kodeku karnego skarbowego.
(EM)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 119 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).