Za wydatek inwestycyjny, korzystający ze zwolnienia z CIT, uznaje się koszty faktycznie poniesione, a nie jedynie zarachowane.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA

Od 2004 roku spółka prowadzi działalność na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej Euro - Park Mielec. Jednym z warunków prowadzenia działalności gospodarczej jest poniesienie przez spółkę - do 31 grudnia 2005 r. - wydatków inwestycyjnych w rozumieniu par. 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 5 września 1995 r. w sprawie ustanowienia specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu (w wysokości nie niższej niż 1 580 tys. zł. Czy za wydatek inwestycyjny uznaje się faktycznie poniesione wydatki związane z inwestycją na terenie strefy, poniesione po dniu uzyskania zezwolenia (zasada kasowa), czy wydatki poniesione w trakcie obowiązywania zezwolenia (zasada memoriałowa)?

ODPOWIEDŹ IZBY

Rozstrzygnięcia wymaga, czy ustawodawca, wprowadzając pojęcie koszty inwestycji, zamiast wydatki faktycznie poniesione, odwołuje się do przepisów ustawy o podatku dochodowym oraz ustawy o rachunkowości, co w konsekwencji mogłoby prowadzić do wniosku, że pojęcie poniesienie kosztu oznacza nie tylko faktyczne wydatkowanie pieniędzy (zasada kasowa), ale również zaewidencjonowanie zdarzenia gospodarczego, z którym nie wiąże się faktyczny rozchód pieniężny (zasada memoriałowa).

Stosownie do par. 6 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu, wydatkami inwestycyjnymi były wydatki faktycznie poniesione po dniu uzyskania zezwolenia, niezwrócone przedsiębiorcy w jakiejkolwiek formie - na zakup albo wytworzenie we własnym zakresie środków trwałych - zaliczone do wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z przepisami o podatku dochodowym.

Przepisy rozporządzenia z 5 września 1995 r. w sprawie ustanowienia specjalnej strefy ekonomicznej w Mielcu w brzmieniu obowiązującym od dnia uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej nie posługują się pojęciem faktycznie poniesio- nych wydatków inwestycyjnych, w przeciwieństwie do przepisów rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym przed tym dniem. Niemniej jednak okoliczność, że przepisy rozporządzenia w znowelizowanym brzmieniu utożsamiają poniesione koszty inwestycji z wydatkami kwalifikującymi się do objęcia pomocą oznacza, że przez pojęcie poniesionych kosztów inwestycji (również w odniesieniu do przedsiębiorcy, który uzyskał zezwolenie w miesiącu rozpoczęcia obowiązywania wprowadzonych zmian) należy rozumieć wydatki w dosłownym znaczeniu, czyli rozchód środków pieniężnych, związany bezpośrednio z obiegiem pieniądza.

Definiując koszty dla potrzeb opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych należy stosować przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z kolei ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych - w brzmieniu obowiązującym w 2004 roku - również nie definiuje pojęcia poniesienie kosztu, stanowiąc jedynie, że warunkiem uznania kosztu za koszt uzyskania przychodu jest jego poniesienie przez podatnika - w celu uzyskania przychodu.

W konsekwencji zarówno w stanie prawnym obowiązującym przed 1 maja 2004 r., jak i po tym dniu, wydatkiem inwestycyjnym oraz wydatkiem kwalifikującym się do objęcia pomocą, jest wydatek poniesiony, przy czym przez poniesienie wydatku rozumieć należy faktyczne wydatkowanie (rozchód) środków pieniężnych.

Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z 5 grudnia 2007 r. (nr IS.I/1/ 42310-1/07)

OPINIA

KATARZYNA BIEŃKOWSKA

doradca podatkowy w Dewey & LeBoeuf

Wydaje się, że z uwagi na to, że przepisy rozporządzenia o SSE w Mielcu wpływają na wysokość zwolnienia od podatku dochodowego, powinny być interpretowane ściśle i wąsko. W konsekwencji nie można przyjąć, że samo zarachowanie kosztu umożliwiałoby skorzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 ustawy o CIT, gdyż prowadziłoby to do sytuacji, w której podatnik osiągnąłby wymierną korzyść, nie poniósłszy żadnego finansowego ciężaru.

Interpretacja dotyka zasadniczej kwestii - kiedy koszt staje się kosztem w wymiarze podatkowym - czy wtedy, gdy zostanie zaksięgowany (zarachowany), czy też dopiero wówczas, gdy podatnik dokona faktycznej zapłaty (przelewu, wpłaty gotówki w kasie itp.) - innymi słowy - czy rozliczać je memoriałowo czy kasowo. Dotyczy to nie tylko wydatków inwestycyjnych, ale wydatków zaliczanych do kosztów uzyskania przychodu w ogóle.

Wydaje się, że w konkretnym przypadku należy przyjąć, że momentem poniesienia wydatków kwalifikowanych, wpływających na wysokość pomocy publicznej w formie zwolnienia podatkowego, jest moment ich faktycznej zapłaty w trakcie obowiązywania zezwolenia na działalność w strefie ekonomicznej. Wynika to z całokształtu treści rozporządzenia, które stanowi, że zwolnienie od podatku przysługuje przedsiębiorcy, począwszy od miesiąca, w którym poniósł on wydatki inwestycyjne w okresie od dnia uzyskania zezwolenia, aż do wyczerpania dopuszczalnej pomocy regionalnej.

Aby przedsiębiorca mógł skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego, którego wartość uzależniona jest od wielkości poniesionych przez tego przedsiębiorcę wydatków, kwalifikowanych jako koszty inwestycji, to poniesienie musi oznaczać wydatek faktycznie poniesiony, a nie tylko jego zarachowanie. Przyjęcie zasady memoriałowej w tym przypadku mogłoby doprowadzić do nadużyć. Inwestor mógłby w takim przypadku tworzyć pulę pomocy i korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie nieopłaconych faktur, a więc uzyskać korzyść w postaci pomocy publicznej bez faktycznego ponoszenia wydatków kwalifikowanych wpływających na wysokość tej pomocy.