Podatnik prowadzi działalność polegającą m.in. na prowadzeniu inwestycji budowlanych. Prowadzone inwestycje budowlane dotyczą budowy wielkopowierzchniowych obiektów handlowych, w których podatnik po zakończeniu inwestycji wykonuje działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Prowadząc inwestycje budowlane, podatnik dokonuje nakładów inwestycyjnych także na cudzej nieruchomości. Podatnik nie otrzymuje od właścicieli nieruchomości wynagrodzenia za dokonane nakłady. Czy przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych do dokonywania bez wynagrodzenia nakładów inwestycyjnych na nieruchomości niestanowiącej jego własności?
Dokonywanie bez wynagrodzenia nakładów inwestycyjnych na cudzej nieruchomości nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi VAT przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT.
W orzecznictwie ETS ugruntował się pogląd, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego jedynie w sytuacjach, kiedy związek pomiędzy podatkiem naliczonym przy dokonywaniu zakupów i podatkiem należnym w związku z działalnością opodatkowaną, do której zakupy są wykorzystywane, jest bezsporny i bezpośredni. W wielu orzeczeniach ETS wyraził też pogląd, że dla zasadności neutralności opodatkowania VAT istotne jest nie tylko rzeczywiste wykorzystanie nabytych towarów i usług dla celów wykonywania czynności opodatkowanych, ale także zamiar takiego ich wykorzystania w momencie ich nabycia.
W związku z tym w momencie zakupu towarów i usług, które miały posłużyć do dokonywania bez wynagrodzenia nakładów inwestycyjnych na cudzej nieruchomości podatnik nie miał zamiaru wykorzystywania zakupionych towarów i usług do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Zamiarem podatnika było dokonywanie nakładów inwestycyjnych na cudzej nieruchomości polegających na wznoszeniu na tych nieruchomościach obiektów budowlanych lub na przebudowie obiektów budowlanych istniejących, a po zakończeniu całości inwestycji przekazanie posiadania wzniesionych lub przebudowanych obiektów budowlanych właścicielom nieruchomości, na których zostały dokonane nakłady, a zatem wykonanie czynności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że wykonana czynność nie może zostać uznana za czynność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, z którą art. 86 ust. 1 ustawy o VAT wiąże prawo do odliczenia. A zatem warunek wynikający z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT nie został przez podatnika zrealizowany, co w konsekwencji skutkuje stwierdzeniem, że nie przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku.
Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 marca 2008 r. (nr 1401/PH-I/4407/14-43/07/EN/PV-I)
WOJCIECH KOTOWSKI
konsultant podatkowy w ITA Doradztwo Podatkowe
Izba Skarbowa wyraziła pogląd, przywołując orzecznictwo ETS, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, jeśli istnieje bezpośredni i bezsporny związek pomiędzy zakupem a działalnością opodatkowaną. Tym samym izba odcięła się od poglądów wcześniej prezentowanych przez organy podatkowe, zgodnie z którymi nie tylko bezpośredni, lecz także pośredni związek z działalnością opodatkowaną uprawnia podatnika do odliczenia VAT naliczonego. Zarówno liczne interpretacje organów podatkowych, jak i orzeczenia sądów administracyjnych akceptują możliwość odliczenia podatku naliczonego w związku z inwestycją w cudzej nieruchomości, np. pismo I Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 27 września 2007 r. (nr PP-1/005-117/07). Warto także zauważyć, że w pismach tych organy podatkowe nierzadko uznają, że budowa, a następnie nieodpłatne przekazanie infrastruktury, np. kanalizacji czy sieci energetycznej, jest bezpośrednio związana z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Zwykle jest to bowiem działanie niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania głównego przedmiotu inwestycji. Tezę taką stawia m.in. II Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w piśmie z 10 marca 2006 r. Wydaje się więc, że Izba Skarbowa w Warszawie nie uwzględniła charakteru całości inwestycji prowadzonej przez podatnika, lecz skupiła się na jednym z jej wycinków, uznając, że jest on niezwiązany z działalnością opodatkowaną. Tymczasem poniesione przez podatnika nakłady na cudzym gruncie były elementem budowy infrastruktury obiektu handlowego. W szerszym ujęciu związek nieodpłatnego przekazania inwestycji na obcym gruncie z opodatkowaną działalnością podatnika jest niewątpliwy, przez co interpretację izby trzeba uznać za nieprawidłową.