Jak powinna wyglądać i co powinna zawierać ewidencja sprzedaży, którą jest zobowiązany prowadzić przedsiębiorca zwolniony podmiotowo z VAT?

RADOSŁAW KOWALSKI
doradca podatkowy, Kancelaria Doradcy Podatkowego Radosława Kowalskiego
Podatnicy VAT są obowiązani prowadzić ewidencję do celów rozliczania VAT, czyli rejestry zakupu i sprzedaży VAT, które zawierają dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.
Natomiast podatnicy (a przynajmniej część z nich) wykonujący czynności opodatkowane VAT w mniejszym zakresie (do tej pory wyznacznikiem był próg stanowiący równowartość 10 tys. euro, a od 2008 roku będzie to kwota 50 tys. zł) mogą korzystać z tzw. zwolnienia podmiotowego. Oznacza to, że niezależnie od tego, według jakiej stawki winna być opodatkowana dana czynność, oni zastosują wobec niej zwolnienie od VAT. Jednak fakt, że korzystają z takiego zwolnienia, nie oznacza, że są oni całkowicie zwolnieni od powinności podatkowych. Otóż na podatników takich ustawodawca podatkowy nałożył obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży. Wpisy w ewidencji winny być dokonywane za każdy dzień, z tym że nie mogą one być dokonane później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Oczywiście, w porównaniu z ewidencją prowadzoną przez podatników niekorzystających z takiego zwolnienia, ta ewidencja jest w istotny sposób uproszczona.
Nie chodzi bowiem tutaj o wyznaczenie podstawy opodatkowania, a jedynie o zdefiniowanie momentu, w którym wartość sprzedaży przekroczy kwotę uprawniającą podatnika do stosowania zwolnienia podmiotowego. Zastrzec przy tym należy, że ani ustawodawca, ani minister finansów nie wskazuje, w jaki sposób winna wyglądać taka ewidencja (jakie dane powinna zawierać). Stąd stwierdzić należy, że podatnicy dysponują tutaj pewną swobodą.
W szczególności należy wskazać, że podatnicy zwolnieni podmiotowo nie ewidencjonują każdej sprzedaży, a sprzedaż z danego dnia. Jednym słowem zapis może być dokonany w jednej kwocie. Zatem w ewidencji takiej winna znaleźć się rubryka, w której wskażemy dzień (datę) dokonania sprzedaży oraz łączną kwotę sprzedaży danego dnia. Z uwagi na przeznaczenie takiej ewidencji wskazanym jest, aby znalazła się w niej rubryka, w której zamieszczona będzie wartość sprzedaży obliczona narastająco od początku roku.
Oprócz tego, jeżeli oczywiście zachodzi taka potrzeba (bo np. ewidencja prowadzona jest na papierze), warto w niej wskazać dane z przeniesienia (z poprzedniej strony) lub do przeniesienia (na następną stronę). Takie same pozycje (z przeniesienia i do przeniesienia) winny znaleźć się, jeżeli ewidencja prowadzona jest odrębnie dla każdego miesiąca (wówczas przeniesienie dotyczy poprzedniego i kolejnego miesiąca). Na zakończenie należy wskazać, że z uwagi na przeznaczenie takiej ewidencji należy uwzględniać w niej wyłącznie tę sprzedaż, która ma znaczenie dla wyznaczenia prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Przypomnijmy, że do wartości sprzedaży uwzględnianej przy obliczaniu kwoty wyznaczającej istnienie lub nieistnienie uprawnienia do zwolnienia podmiotowego, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Trzeba też pamiętać, że w przypadku stwierdzenia, że podatnik nie prowadzi ewidencji sprzedaży lub prowadzi ją w sposób nierzetelny, naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określa wartość niezaewidencjonowanej sprzedaży w drodze oszacowania i ustala podatek przy zastosowaniu stawki 22 proc., bez prawa obniżenia kwoty podatku należnego.
(SVB)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 109 ust. 1-3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).