Organy podatkowe I instancji, czyli naczelnik urzędu skarbowego, urzędu celnego, organ gminy w celu sprawdzenia wywiązywania się przez podatników z obowiązków w zakresie deklarowania podatków mogą przeprowadzić kontrolę podatkową. Jaki może być rezultat takiej kontroli?
MIROSŁAW MICHNA
doradca podatkowy, partner, Doradztwo Podatkowe KPMG
Kontrola podatkowa jest odrębnym postępowaniem weryfikującym poprawność wykazywanych w deklaracjach podatkowych podstaw opodatkowania kończącym się sporządzeniem protokołu kontroli. Czynności kontrolne prowadzone są przez pracowników działów kontrolnych organów podatkowych w siedzibie podatnika, miejscu, w którym przechowywana jest dokumentacja księgowo-podatkowa oraz w miejscach prowadzenia przez niego działalności. Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządzają protokół kontroli. Protokół taki zawiera w szczególności opis dokonanych ustaleń faktycznych, dokumentację związaną z przeprowadzanymi dowodami oraz ocenę prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli. Kontrolowany, który nie zgadza się z ustaleniami zawartymi w protokole kontroli, może w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując dowody na poparcie swoich zarzutów.
Postępowanie kontrolne może prowadzić do wszczęcia odrębnego postępowania podatkowego w sytuacji stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie deklarowanego podatku. Jako rezultat takiego postępowania może zostać wydana decyzja podatkowa określająca wysokość zaległości podatkowej. Kontrolę podatkową wszczyna się z urzędu, co oznacza, że to organ podatkowy decyduje o tym, czy w danym przypadku kontrola taka zostanie wszczęta. Nie oznacza to jednak, że organ podatkowy dysponuje w tym zakresie całkowitą swobodą. Elementem gwarancji praw podatnika jest przede wszystkim obowiązek organu podatkowego zawiadomienia o zamiarze przeprowadzenia kontroli podatkowej. O wszczęciu kontroli organy podatkowe zawiadamiają kontrolowanego odrębnym pismem. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia. W niektórych wypadkach, np. gdy dotyczy ona zasadności zwrotu VAT naliczonego, uprzednie zawiadomienie nie jest konieczne.
Istotną gwarancją praw podatnika jest również ograniczenie czasu trwania kontroli podatkowej, który zasadniczo nie może przekroczyć określonych limitów w odniesieniu do mikroprzedsiębiorców - 12 dni roboczych; w odniesieniu do małych przedsiębiorców - 18 dni roboczych; w odniesieniu do średnich przedsiębiorców - 24 dni robocze, zaś pozostałych przedsiębiorców - 48 dni roboczych.