Przedsiębiorca, który w poprzednim roku podatkowym świadczył na rzecz pracodawcy te same usługi co w ramach podjętej działalności gospodarczej, będzie mógł opłacać liniowy PIT.
Wustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych mają zostać wprowadzone zmiany sprzyjające podejmowaniu działalności gospodarczej na własny rachunek na zasadzie tzw. samozatrudnienia. Zostanie wykreślony przepis zakazujący opodatkowania według 19 proc. przychodów ze świadczenia usług, które podatnik wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy w ramach stosunku pracy (art. 9a ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT). Wprowadzenie tej zmiany zakłada senacki projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który po pierwszym czytaniu w Sejmie został skierowany do Komisji Finansów Publicznych.
Obecnie przedsiębiorca nie ma prawa do opodatkowania przychodów liniowo, jeśli pochodzą one ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, które wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy lub wykonywał albo wykonuje w bieżącym roku podatkowym w ramach stosunku pracy. Projekt likwiduje też zakaz odnoszący się do podatników będących pracownikami w poprzednim roku podatkowym, pozostawiając jednak regulację o niemożności zastosowania liniowego PIT przez osoby, które są lub były zatrudnione w bieżącym roku podatkowym (art. 9a ust. 3 pkt 2 ustawy o PIT).
Ponieważ zlikwidowane zostałoby jedno z ograniczeń odnoszące się do przedsiębiorców, których łączył stosunek pracy z pracodawcą w poprzednim roku podatkowym, pracownik, który w ciągu roku będzie przechodził na samozatrudnienie, podatek według skali zapłaci tylko do końca tego roku. To oznacza, że podatnik przechodzący na samozatrudnienie w trakcie 2009 roku już od następnego roku podatkowego, tj. od 2010 roku, będzie mógł świadczyć usługi na rzecz byłego pracodawcy i płacić 19-proc. PIT. Zgodnie z obecnymi przepisami miałby taką możliwość dopiero od roku 2011.
Nowelizacja miałaby wejść w życie 1 stycznia 2009 r. Propozycja dotycząca wstecznego zastosowania zmiany nie będzie jednak mogła mieć zastosowania. Opodatkowanie liniowym PIT wymaga zawiadomienia organu podatkowego do 20 stycznia roku podatkowego.
Projekt nie zapowiada zmiany tego terminu, zatem podmioty prowadzące już działalność nie mogłyby skorzystać z tej formy opodatkowania w 2009 roku. To samo dotyczy podatników, którzy przejdą na samozatrudnienie w 2009 roku i będą chcieli świadczyć usługi byłej firmie. Nie wybiorą oni na ten rok podatku liniowego, mimo że zgodnie z art. 9a ust. 2 ustawy o PIT podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego składają oświadczenie o wyborze stawki liniowej do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności. Uniemożliwi im to zachowany art. 9a ust 3 pkt 2 ustawy o PIT, który nie pozwala na wybór liniowego PIT w roku, w którym podatnik przechodzi na samozatrudnienie i jednocześnie świadczy usługi na rzecz byłego pracodawcy.
Ustawodawca, wprowadzając w 2004 roku ograniczenia w stosowaniu liniowego podatku dochodowym od osób fizycznych przez przedsiębiorców świadczących usługi na rzecz byłych pracodawców, chciał wyeliminować nadużycia. Pracownicy zatrudnieni na postawie umowy o pracę i płacący podatek według progresywnej skali podatkowej przechodzili na samozatrudnienie po to, aby płacić podatek według jednolitej 19-proc. stawki. Często do takiej zmiany formy świadczenia usług zmuszali ich sami pracodawcy. Jednak od 1 stycznia 2007 r. w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych został dodany art. 5b uściślający kryteria uznawania wykonywanych czynności za działalność gospodarczą.
Dzięki tym przepisom organy podatkowe mają obecnie możliwość skutecznego eliminowania przypadków przejścia pracowników na samozatrudnienie w celu obejścia przepisów prawa, zatem utrzymywanie w obecnym kształcie ograniczeń w zakresie wyboru podatku liniowego nie jest już uzasadnione.
Zaproponowana przez Senat zmiana jest korzystna dla podatników. Jednak należy podkreślić, że od 1 stycznia 2009 r. obowiązuje nowa skala podatkowa ze stawkami 18 i 32 proc. Może to powodować, że pracownicy mniej chętnie niż dotychczas będą zmieniać formę zatrudnienia, tym bardziej że podatek liniowy oznacza utratę wielu podatkowych przywilejów, m.in. preferencyjnego rozliczenia małżonków czy osób samotnie wychowujących dzieci oraz odliczania większości ulg podatkowych, które pozostały w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
PODSTAWA PRAWNA
● Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk sejmowy 1566).
● Art. 9a ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).