Wiele zmian do ustawy o rachunkowości wprowadziła jej nowelizacja z 18 marca tego roku. Jakie zmiany w obowiązkach sprawozdawczych i informacyjnych zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2009 r.?
dr ANDRÉ HELIN
prezes firmy audytorskiej BDO Numerica
Nowelizacja znacznie przybliża nasze przepisy do Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Dużo zmian dotyczy sporządzania sprawozdań finansowych jednostki, jednostek powiązanych oraz badania i ogłaszania sprawozdań. W tym obszarze nastąpiło uproszczenie definicji grup kapitałowych, dzięki czemu są one bliżej praktyki międzynarodowej. Zaostrzone zostały wymogi ujawniania transakcji między podmiotami powiązanymi. Rozszerzono ich zakres - obejmując nie tylko te, które są w relacji kapitałowej jako podmioty prawne - o taki krąg osób, jak członkowie rad nadzorczych, akcjonariusze, członkowie zarządów.
Jedną z przyczyn nowelizacji ustawy było dostosowanie się do wymogów unijnych - konkretnie zwiększenie odpowiedzialności organów zarządzających spółki za sprawozdawczość finansową z poziomu kierownika jednostki do rad nadzorczych, których członkowie będą odpowiadali za prawidłowość i rzetelność rachunkowości, i - co najważniejsze - będą też ponosili materialną odpowiedzialność, wspólnie z kierownictwem zarządu. W przypadku podmiotów dopuszczonych do publicznego obrotu, zmiany te wymuszą wzrost roli Komitetu ds. Audytu, wynikający z konieczności zacieśnienia współpracy między instytucją biegłego rewidenta a radą nadzorczą.
Wraz ze zmianą ustawy pojawiają się nowe obowiązki informacyjne. Powstanie konieczność umieszczania informacji dodatkowych na temat zawartych transakcji i ich skutków finansowych, jakie nie ujawniły się jeszcze w sprawozdaniu. Mogą to być informacje o podpisanych umowach dotyczących przyszłych transakcji, nieujętych w bilansie, ale mających dziś duże znaczenie. Trzeba też będzie podać informacje o transakcjach niemających charakteru rynkowego - w przypadku których właściciel albo jednostki powiązane mają inne cele niż czysto gospodarcze - między podmiotami grupy kapitałowej. Powstanie też obowiązek podania wynagrodzeń biegłych rewidentów, z wyszczególnieniem tytułów zapłaty, czyli z podziałem na audyt, doradztwo podatkowe, doradztwo ekonomiczne. Dzięki temu osoby, które dokonują wyboru biegłego rewidenta, będą mogły ocenić skalę świadczonych przez niego usług i jego niezależność.
Kolejną nowością będzie zamieszczanie szerszych informacji na temat składników majątkowych jednostki, zwłaszcza finansowych. Ważną zmianą jest ujednolicenie przepisów podatkowych i dotyczących rachunkowości w zakresie różnic kursowych.