Podatnik, pracujący w Nowej Zelandii, płaci PIT według stawek progresywnych, wynoszących od 19,5 do 39 proc. Może także skorzystać z ulg podatkowych, których wysokość określają władze podatkowe.
Osoba, która zamierza podjąć pracę w Nowej Zelandii, powinna w pierwszej kolejności postarać się określić swój potencjalny status rezydencji podatkowej zarówno w Polsce, jak i w Nowej Zelandii w okresie wykonywania tej pracy. Według Mariusza Ferenca, konsultanta w dziale doradztwa podatkowego Pricewater-houseCoopers, to od statusu rezydencji podatkowej zależy, gdzie i w jakim zakresie dana osoba będzie podlegać obowiązkowi podatkowemu.

Określenie rezydencji

Polskie ustawodawstwo (podobnie jak ustawodawstwa większości państw na świecie, w tym Nowej Zelandii) wprowadza odróżnienie pomiędzy nieograniczonym i ograniczonym obowiązkiem podatkowym.
- Podleganie nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w danym kraju oznacza, że zobowiązanym jest się do płacenia podatków od całości swoich światowych dochodów, niezależnie od tego, gdzie są one osiągane. W przypadku ograniczonego obowiązku podatkowego podatki płacone są tylko w odniesieniu do tych dochodów, które zostały osiągnięte w państwie, w którym się temu ograniczonemu obowiązkowi podlega - tłumaczy Mariusz Ferenc.
Wskazuje także, że określenie miejsca osiąganych dochodów ze stosunku pracy może sprawić pewien kłopot podatnikom. Jest to miejsce, gdzie praca jest wykonywana niezależnie od położenia podmiotu, z którym zawarta została umowa pracy. Nawet jeżeli podatnik będzie posiadał kontrakt polski, ale praca będzie wykonywana w Nowej Zelandii, faktycznym miejscem osiągania dochodu (krajem źródła dochodu) będzie właśnie Nowa Zelandia, a nie Polska.
Za polskich rezydentów podatkowych są uznawane osoby które przebywają na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym lub posiadają tutaj centrum interesów gospodarczych lub osobistych (zwane centrum interesów życiowych).
Mariusz Ferenc wyjaśnia też, że status rezydencji podatkowej w Nowej Zelandii określa się na podstawie dwóch kryteriów: miejsca zamieszkania i długości pobytu. Nowozelandzkim rezydentem podatkowym jest osoba, która posiada w Nowej Zelandii stałe miejsce zamieszkania lub przebywa w Nowej Zelandii więcej niż 183 dni w dowolnym dwunastomiesięcznym okresie czasu.
- Konsekwentnie, rezydencja podatkowa w Nowej Zelandii ustaje w następstwie utraty stałego miejsca zamieszkania tamże oraz braku obecności w Nowej Zelandii w ciągu 352 dni w dowolnym dwunastomiesięcznym okresie czasu - dodaje nasz rozmówca z PricewaterhouseCoopers.

Podjęcie pracy

W przypadku podejmowania pracy w Nowej Zelandii należy pamiętać o obowiązku uzyskania pozwolenia na pracę. Z danych Mariusza Ferenca wynika, że z chwilą przybycia do Nowej Zelandii dobrze jest wystąpić o nadanie numeru IRD (od Inland Revenue Department; nowozelandzki odpowiednik NIP). Służy do tego specjalny formularz IR595.
- Uzyskanie tego numeru jest o tyle istotne, że jego brak może rodzić przykre konsekwencje w postaci opodatkowania uzyskanych dochodów wyższą niż standardowa stawką podatkową - ostrzega Mariusz Ferenc.

Rozliczenia podatkowe

Dochody osób fizycznych są opodatkowane w Nowej Zelandii według progresywnej skali podatkowej. Rok podatkowy w Nowej Zelandii trwa od 1 kwietnia do 31 marca roku następnego.
Stawki PIT obowiązują zarówno rezydentów, jak i nierezydentów. Praktycznie nie występują w Nowej Zelandii dodatkowe obciążenia związane z ubezpieczeniami społecznymi. Jedynym wyjątkiem jest składka wypadkowa (ACC earners' levy), uiszczana przez większość pracowników. Jest ona częściowo odliczalna, a wynosi obecnie 1,4 proc.

Zakres opodatkowania

Za odprowadzanie zaliczek na podatek w Nowej Zelandii odpowiadają w większości przypadków pracodawcy zgodnie z często spotykanym w anglosaskich państwach systemem Pay as You Earn (PAYE). Niekiedy - jak podkreśla Mariusz Ferenc - oprócz zaliczek na podatek oraz składki wypadkowej pracodawcy w Nowej Zelandii są również zobowiązani do odprowadzania do władz skarbowych zasiłku dziecięcego, płaconego przez rodziców utrzymujących dzieci nieznajdujące się bezpośrednio pod ich opieką.
Oprócz wynagrodzenia za pracę opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają również wszelkiego rodzaju świadczenia ponoszone przez pracodawcę na rzecz pracownika, np.: prywatny użytek samochodów służbowych, transport oraz wszelkiego rodzaju dobra i usługi, które pracownik otrzymuje gratis lub na preferencyjnych warunkach (w tym koszty podróży lotniczych, składki odprowadzane do pracowniczych funduszy emerytalnych). Co istotne, podatek od tego rodzaju benefitów jest ponoszony przez pracodawcę, a nie przez pracownika.

Ulgi do wykorzystania

Nowozelandzcy rezydenci podatkowi mogą skorzystać z wielu ulg i odliczeń. Należą do nich przede wszystkim odliczenia od podatku dla osób osiągających dochód w obrębie pierwszego progu podatkowego, tj. do 9800 NZD oraz do 38 000 NZD. Wielkość takich odliczeń jest ustalana przez władze podatkowe. Osobną ulgę podatkową stanowi ulga dla dzieci przeznaczona dla osób poniżej 19 roku życia, uczących się, które nie osiągnęły dochodu wyższego niż 9800 NZD, jak również nie uzyskały dochodu z odsetek i dywidend.
Ponadto nowozelandzcy rezydenci podatkowi, którzy przebywają nieprzerwanie w Nowej Zelandii przez okres 12 miesięcy oraz posiadają dzieci będące w Nowej Zelandii, są uprawnieni do skorzystania z rodzinnych odliczeń podatkowych, których wielkość jest uzależniona przede wszystkim od liczby zależnych dzieci oraz czasu wykonywanej pracy (pracujący na pełen etat otrzymują relatywnie mniejsze odliczenie niż osoby pracujące w specjalnie określonym minimalnym czasie pracy). W sumie nowozelandzki system fiskalny zawiera cztery główne rodzinne odliczenia podatkowe, stosowane w zależności od sytuacji rodzinnej podatnika.
Nowozelandzki system podatkowy przewiduje również przejściowe zwolnienia od podatku dla osób planujących zostać rezydentami podatkowymi w Nowej Zelandii (Transitional Resident Exemption). Zwolnienie to dotyczy zagranicznych dochodów, takich jak dochody z wynajmu, odsetki, dywidendy oraz pracownicze plany akcyjne. Najdłuższy przewidywany okres, w jakim takie dochody nie podlegają opodatkowaniu w Nowej Zelandii, wynosi cztery lata. Osoby pragnące być objęte takim zwolnieniem mogą zrobić to, składając wniosek o przyznanie numeru IRD.
JAK ROZWIĄZAĆ KONFLIKT REZYDENCJI
Jeżeli okaże się, że dana osoba spełnia warunki rezydencji podatkowej zarówno w Polsce, jak i w Nowej Zelandii, a co za tym idzie, w obu tych krajach jest objęta nieograniczonym obowiązkiem podatkowym, należy zastosować reguły kolizyjne określone w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej pomiędzy Polską a Nową Zelandią. Reguły te pozwalają na ostateczne zdeterminowanie miejsca rezydencji podatkowej danej osoby. Władze danego kraju mogą na tej podstawie wydać certyfikat rezydencji, który w świetle prawa międzynarodowego będzie wiążący wobec władz drugiego z umawiających się państw.
CZYM JEST KARNA STAWKA PODATKOWA
W Nowej Zelandii występuje swoista karna stawka podatkowa wynosząca obecnie 45 proc. Znajduje ona zastosowanie w przypadku dochodów pracowników, którzy nie wypełnili bądź nie wykazali się należytą starannością w wypełnieniu deklaracji identyfikacyjnej, zawierającej podstawowe informacje na temat pracownika, w tym numer IRD. Ponadto tą karną stawką mogą być opodatkowane potencjalne dochody osób, które w ogóle nie wystąpiły do nowozelandzkich władz podatkowych o nadanie numeru IRD.