Czy obowiązek zapłaty zaliczek na podatek dochodowy z tytułu wynagrodzenia wypłaconego na podstawie umowy zlecenia z zagranicy ciąży na zleceniobiorcy?
Z Modelowej Konwencji OECD z 29 kwietnia 2000 r. w sprawie podatku od dochodu i majątku wykreślono art. 14 dotyczący opodatkowania przedstawicieli wolnych zawodów. Regulacje, które były zawarte we wspomnianym artykule, nadal jednak funkcjonują w wielu umowach w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Na gruncie tego artykułu pojawiają się niekiedy wątpliwości w kwestii interpretacji zawartego w nim pojęcia: działalność samodzielna, a co za tym idzie określenia sposobu opodatkowania dochodów osiągniętych m.in. z tytułu umów zlecenia. Pojęcie to jest szerokie i pomimo niekiedy niefortunnego jego tłumaczenia (np. w umowie z Niemcami selbständige Arbeit, czyli praca samodzielna) nie powinno być utożsamiane wyłącznie z samodzielną działalnością gospodarczą.
Polska ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) nie posługuje się terminem działalność samodzielna. Wyróżnia jednak kategorię: działalność wykonywana osobiście. Usługi przedstawicieli wolnych zawodów mogą być świadczone zarówno w ramach działalności wykonywanej osobiście, jak i w ramach działalności gospodarczej, której prowadzenie wymaga jednak odrębnej rejestracji (wpisu do ewidencji działalności gospodarczej). W szczególności praca świadczona na podstawie umowy zlecenia stanowi działalność wykonywaną osobiście wówczas, gdy jest wykonywana na rzecz przedsiębiorców. Jej świadczenie w całości lub w części na rzecz ludności powoduje zakwalifikowanie do źródła, jakim jest działalność gospodarcza.
Zawierając jednak umowę zlecenia z przedsiębiorcą niemającym na terytorium Polski siedziby oraz nieposiadającym w Polsce zakładu, zleceniobiorcy zamieszkali w Polsce i wykonujący tę umowę w Polsce, jeżeli nie wykonują jej w ramach działalności gospodarczej, powinni pamiętać o szczególnych obowiązkach wobec polskiego fiskusa spoczywających na nich w związku z uzyskanymi przychodami. Odmiennie bowiem niż w przypadku umowy zlecenia zawartej z przedsiębiorcą polskim, który zobowiązany jest do obliczenia, pobrania i odprowadzenia należnych zaliczek, obowiązek zapłaty zaliczek na podatek dochodowy z tytułu wynagrodzenia wypłaconego na podstawie umowy zlecenia z zagranicy ciąży na samym zleceniobiorcy.
dr JANUSZ MARCINIUK
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy