Jak Europejski Trybunał Sprawiedliwości rozstrzygał spory podatników z administracją skarbową związane z transakcjami dotyczącymi zorganizowanej części przedsiębiorstwa?



Europejski Trybunał Sprawiedliwości dokonał interpretacji pojęcia branch of activity w wyroku w sprawie Andersen & Jensen (C-43/00). Przypomnijmy: spółka duńska zajmująca się dystrybucją artykułów sportowych wniosła majątek do nowo utworzonej przez jej udziałowców spółki w zamian za udziały. Przed dokonaniem tej operacji spółka wnosząca zaciągnęła pożyczkę. Uzyskane z tego tytułu środki pozostały nadal w tej spółce. Natomiast zobowiązania z tytułu pożyczki wniesiono wraz z pozostałym majątkiem do spółki przejmującej. Duńskie organy podatkowe zakwestionowały to zdarzenie jako wniesienie majątku w rozumieniu dyrektywy MR z tego powodu, że aktywa w postaci środków pieniężnych pochodzących z pożyczki pozostały w spółce wnoszącej, a zobowiązania przeszły na spółkę przejmującą. Także Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie uznał argumentów podatnika. ETS wskazał m.in., że jedynie jednostka zdolna do samodzielnego funkcjonowania może stanowić branch of activity, którego odpowiednikiem w polskich ustawach jest zorganizowana część przedsiębiorstwa. Uznał także, że ta samodzielność musi być przede wszystkim oceniana z punktu widzenia funkcjonalności. Oznacza to, że przekazane aktywa muszą być wystarczające do prowadzenia samodzielnej działalności bez potrzeby korzystania z dodatkowych inwestycji lub aktywów, zaś jedynie drugorzędnie niezależność może być oceniana z perspektywy finansowej. W tym kontekście, w ocenie ETS, okoliczność, że spółka przejmująca zaciąga kredyt nie oznacza, że przekazana część przedsiębiorstwa nie jest zdolna do prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej, nawet jeśli ten kredyt jest gwarantowany przez akcjonariuszy spółki.
Jednakże w przypadku gdy ze względu na finansową sytuację spółki przejmującej nie będzie ona w stanie przetrwać samodzielnie, w szczególności gdy dochód tej spółki nie wystarcza do pokrycia płatności wymaganych z tytułu spłaty kredytu, uzasadnione stają się wątpliwości co do wyodrębnienia funkcjonalnego przekazanego jej majątku.
W tym kontekście najczęściej jako kryteria wyodrębnienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa wymienia się: wyodrębnienie funkcjonalne, wyodrębnienie organizacyjne oraz finansowe, a także posiadanie określonej masy majątkowej. Kryteria te w odniesieniu do konkretnych stanów faktycznych budzą jednak szereg kontrowersji.