Jakie znaczenie dla rozliczeń podatkowych przy transgranicznym podziale spółek mają transakcje dotyczące zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz wniesienia majątku do spółki?
HANNA LITWIŃCZUK
profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Przy transgranicznym podziale spółek regulowanym Dyrektywą o fuzjach 90/434/EEC (dalej nazywaną dyrektywą) istotne znaczenie ma pojęcie branch of activity, którego odpowiednikiem w polskich ustawach jest zorganizowana część przedsiębiorstwa. Pojęcie to ma także znaczenie dla innego zdarzenia regulowanego dyrektywą określonego jako transfer of assets, czyli wniesienie majątku do spółki. Branch of activity została zdefiniowana w dyrektywie jako całość aktywów i pasywów majątkowych, stanowiąca część przedsiębiorstwa spółki, która pod względem organizacyjnym stanowi niezależne przedsiębiorstwo, tzn. jednostkę mogącą funkcjonować z jej własnych środków.
Europejski Trybunał Sprawieliwości dokonał najbardziej wnikliwej interpretacji pojęcia branch of activity w wyroku w sprawie Andersen & Jensen (C-43/00). Stan faktyczny przedstawiał się następująco: spółka duńska (Randers Sport A/S) zajmująca się dystrybucją artykułów sportowych, wniosła majątek do nowo utworzonej przez jej udziałowców spółki (Randers Sport Nyt A/S) w zamian za udziały. Przed dokonaniem tej operacji spółka wnosząca zaciągnęła znaczącą pożyczkę. Przy czym uzyskane z tego tytułu środki pozostały nadal w tej spółce. Natomiast zobowiązania z tytułu pożyczki zostały wniesione wraz z pozostałym majątkiem do spółki przejmującej. Majątek spółki wnoszącej obejmował obok kwot uzyskanych z tytułu pożyczki jedynie mniejszościowy pakiet akcji w spółce trzeciej.
Duńskie organy podatkowe zakwestionowały to zdarzenie jako wniesienie majątku w rozumieniu dyrektywy z tego powodu, że aktywa w postaci środków pieniężnych pochodzących z pożyczki pozostały w spółce wnoszącej, a zobowiązania przeszły na spółkę przejmującą.
Również Europejski Trybunał Sprawiedliwości nie uznał argumentów podatnika. Zwrócił uwagę, że przedmiotem wniesienia musi być branch of activity, czyli zorganizowana część przedsiębiorstwa, która obejmuje zarówno aktywa i pasywa. Natomiast w przedstawionym stanie faktycznym spółka przejmująca przejęła jedynie zobowiązania do spłaty pożyczki, a kwota pożyczki pozostała w spółce wnoszącej. Czyli faktycznie spółka przejmująca przejęła majątek spółki wnoszącej nie za udziały, lecz za gotówkę pochodzącą z pożyczki. W rozważanym stanie faktycznym doszło do rozdzielenia aktywów i pasywów pozostających ze sobą w ścisłym związku pomiędzy spółkami biorącymi udział w zdarzeniu.