Prowadzę działalność gospodarczą zwolnioną z VAT - usługi szkoleniowe. Mam zamiar rozpocząć nowy rodzaj działalności, który podlega 22-proc. stawce VAT. Czy jeśli wystąpi obrót opodatkowany VAT, to stałe koszty miesięczne (za telefony, projekty remontu pomieszczeń biurowych itp.), od których wcześniej nie odliczałam VAT, będę mogła odliczać?

Ewa Nowak
doradca podatkowy, Grupa Gomułka - Kancelaria Prawa Finansowego
Tak
Odliczenie jest możliwe, ale jedynie w odpowiedniej proporcji. Wskazane tzw. koszty ogólne powiązane są bowiem nie tylko ze sprzedażą podlegającą opodatkowaniu VAT, ale też ze sprzedażą zwolnioną.
Podstawowe prawo podatnika do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zawarte jest w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (z zastrzeżeniami niemającymi zastosowania w niniejszej sprawie). Regulacja ta wyklucza możliwość odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Podatnik powinien zatem w pierwszej kolejności przypisać konkretne wydatki do określonych rodzajów sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Zwrócić należy tu uwagę na konieczność prowadzenia odpowiedniej ewidencji dla potrzeb VAT.
Jeśli podatnik otrzymałby fakturę na przykład za wynajem sali szkoleniowej, to mając na uwadze bezpośredni związek ze sprzedażą zwolnioną - usługą szkoleniową - odliczenie VAT w ogóle nie będzie możliwe. Zasada proporcjonalnego odliczania podatku nie będzie tu miała zastosowania. Dotyczy ona bowiem tej kategorii zakupów, których nie da się jednoznacznie przypisać do konkretnego rodzaju sprzedaży (np. koszty usług telekomunikacyjnych, projektów remontu pomieszczeń biurowych). Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa wyżej, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Wobec powyższego w ciągu roku podatkowego podatnik odlicza podatek naliczony na podstawie proporcji ustalonej w oparciu o obroty za poprzedni rok podatkowy, a dopiero po zakończeniu roku jest zobowiązany dokonać korekty kwoty odliczonego podatku, w oparciu o faktyczną strukturę sprzedaży za zakończony rok podatkowy.
Co ważne przy ustalaniu proporcji - jeśli przekroczyła ona 98 proc., podatnik ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego.
Ponieważ w przedstawionej sytuacji odniesienie do poprzedniego roku byłoby niereprezentatywne - podatnik realizował w całości sprzedaż zwolnioną z VAT - należałoby moim zdaniem, przyjąć proporcję wyliczoną szacunkowo, według prognozy ustalonej z naczelnikiem w formie protokołu, a po zakończeniu roku podatkowego przeprowadzić stosowną korektę dokonanych odliczeń.
(AP)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 90-91 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).