Czy podatek naliczony od wydatków na reprezentację stanowi koszt uzyskania przychodów?
Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Tak stanowi ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).
Z kolei ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) przewiduje, że prawo do odliczenia VAT naliczonego nie przysługuje w odniesieniu do towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. W efekcie na gruncie literalnej wykładni ustawy o podatku od towarów i usług brak jest prawa do odliczenia VAT naliczonego od wydatków na reprezentację. Powstaje pytanie o możliwość zaliczenia VAT naliczonego w takiej sytuacji do kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów VAT. Z tym że jest kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony w tej części, w której zgodnie z przepisami o VAT podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia, jeżeli VAT nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.
Co do zasady, VAT nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Jednak wspomniany art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi wyjątek od tej zasady. Jeżeli więc na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług podatnik nie ma możliwości odliczenia podatku naliczonego od wydatku na reprezentację, to wówczas uzyskuje on prawo do zaliczenia tego podatku naliczonego do kosztów uzyskania przychodów.
Wykładnię taką uzasadnia literalne brzmienie przepisu. Z regulacji tej wprost wynika, że podatek naliczony niepodlegający odliczeniu na gruncie przepisów o VAT jest kosztem uzyskania przychodów. Warunkiem zaliczenia tego wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest istnienie związku z przychodami.
DR JANUSZ MARCINIUK
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy