Niedawno rozpocząłem prowadzenie działalności gospodarczej. Rozliczam się według zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak powinienem ustalić wartość początkową środka trwałego w firmie w razie wytworzenia go we własnym zakresie?

Renata Mikulewicz
radca prawny, dział szkoleń Kancelarii BSO Prawo i Podatki Bramorski Szermach Okorowska we Wrocławiu
Zasady ustalenia wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych regulują przepisy art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W przypadku wytworzenia środka trwałego we własnym zakresie, powołane wyżej przepisy stanowią, że za wartość początkową wytworzonego we własnym zakresie środka trwałego przyjmuje się koszt wytworzenia. W celu udokumentowania wartości początkowej środka trwałego wytworzonego przez podatnika powinien on dysponować odpowiednią dokumentacją oraz ewidencjonować ponoszone wydatki.
Do kosztów wytworzenia zalicza się: wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, koszty wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi, inne koszty, które dają się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.
Do kosztu wytworzenia nie zalicza się: kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży, pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.
Ponadto podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych do kosztów wytworzenia nie mogą zaliczyć wartości pracy własnej, małżonka i małoletnich dzieci.
Tak ustaloną wartość początkową środka trwałego koryguje się o różnice kursowe, które zostały naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego (art. 22g ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), powiększa się o wydatki poniesione na montaż, o ile środek trwały wymaga montażu (art. 22g ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Jeżeli podatnik nie może ustalić kosztu wytworzenia, wówczas wartość początkową środka trwałego ustala się w wysokości określonej przez biegłego, powołanego przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych (art. 22g ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Jednak niemożność ustalenia kosztu wytworzenia środka trwałego spowodowana być musi sytuacją szczególną, wyjątkową, na przykład, gdy podatnik dla celów prywatnych wytworzył dany składnik majątku, a następnie pragnie wykorzystać go dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej, ujmując w ewidencji (wykazie) środków trwałych.
Zasady wyrażonej w art. 22g ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie można stosować do składników majątku, których wytworzenie odbyło się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnika - czy to w ramach produkcji, czy też budowy.
A oto przykład. Podatnik w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wybudował wiatę, ponosząc następujące wydatki: zakup materiałów budowlanych - 15 tys. zł; usługi obce (robocizna) - 12 tys. zł; odsetki od kredytu zaciągniętego w celu finansowania budowy 1275 zł, w tym do dnia oddania do używania 1175 zł; wynagrodzenia pracowników - 8 tys. zł; wartość prac projektowych wykonanych przez małżonkę podatnika 800 zł.
Podatek od towarów i usług podlega odliczeniu w ramach podatku naliczonego, nie zwiększa więc wartości początkowej wytworzonego środka trwałego.
Do kosztu wytworzenia nie zalicza się pracy własnej małżonka podatnika oraz kosztów odsetek zapłaconych po oddaniu środka trwałego do używania. Wobec tego wartością początkową tego środka trwałego jest koszt wytworzenia w wysokości 36 175 zł (15 000 zł + 12 000 zł + 1175 zł + 8000 zł).
(KT)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 22g ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).