Przez pojęcie otrzymanie faktury przez podatnika należy rozumieć wszelkie sytuacje, gdy pracownik albo osoba występująca w imieniu podatnika otrzymała taką fakturę i nadała jej odpowiedni bieg, przekazując do właściwej komórki prowadzącej rozliczenia podatkowe.

STAN FAKTYCZNY
Sprawa dotyczyła rozliczenia VAT za grudzień 2000 r. W deklaracji VAT-7 za ten miesiąc spółka wykazała nadwyżkę podatku należnego nad naliczonym, ale omyłkowo kwotę tę wykazano w deklaracji w pozycji 64 jako kwotę nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Spór dotyczył także tego, kiedy zakwestionowane przez organ faktury dotarły do spółki. Podatniczka podkreślała, że w rzeczywistości faktury zostały odebrane w grudniu 2000 r. przez pełnomocników i pracowników skarżącej. Dodała, że znajdujące się na odwrocie faktur daty to daty wpływu faktur do siedziby spółki. Część z nich została odebrana przez inspektora nadzoru od wykonawców robót budowlanych; inspektor ten w zakresie odbioru faktur działał jako pełnomocnik spółki.
UZASADNIENIE
Spółka przegrała sprawę przed sądem I instancji. Skarga kasacyjna okazała się jednak skuteczna. Skarżąca zarzuciła naruszenia art. 19 ust. 1 starej ustawy o VAT. Jej zdaniem sąd błędnie uznał, że prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług stanowi uprawnienie podatnika skutkujące zmniejszeniem opodatkowania, o charakterze zbliżonym do pomniejszania przychodów o koszty ich uzyskania w podatkach dochodowych. W konsekwencji przyjął, że tak jak w przypadku kosztów uzyskania przychodów w podatkach dochodowych ciężar dowodu związany z okolicznościami niezbędnymi do skorzystania z tego uprawnienia powinien spoczywać na stronie.
Naczelny Sąd Administracyjny uznał ten zarzut za usprawiedliwiony. Prawo wynikające z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT stanowi element konstrukcyjny VAT będącego wielofazowym podatkiem obrotowym. Podatku, który z założenia powinien być tak stosowany, aby był neutralny dla przedsiębiorcy, a obciążał konsumpcję. Dlatego też prawo to nie może być rozumiane jako odpowiednik ulgi podatkowej czy inny element służący obniżeniu wymiaru daniny publicznej, tak jak ma to miejsce w przypadku instytucji kosztów uzyskania przychodów w podatkach dochodowych - podkreślił NSA. Celem podatków dochodowych jest zapewnienie wpływów do budżetu od dochodów uzyskiwanych przez podatnika i w związku z tym stanowią one bezpośredni ciężar spoczywający na tym podatniku. Z tego względu przenoszenie przez analogię wniosków ze sposobu prowadzenia postępowania w odniesieniu do podatków dochodowych na postępowanie dotyczące VAT jest nieprawidłowe.
Sąd zgodził się także ze skarżącą co do interpretacji pojęcia: podatnik otrzymał fakturę, które przez sąd I instancji zostało sprowadzone do sytuacji, w której faktura zostanie przekazana do księgowości w siedzibie podatnika.
W ocenie NSA sposób rozumienia tego przepisu musi uwzględniać cel, któremu służy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, a także specyfikę prowadzenia działalności przez danego podatnika. Dlatego przez pojęcie otrzymanie faktury przez podatnika należy rozumieć wszelkie sytuacje, gdy pracownik albo osoba występująca w imieniu podatnika otrzymała taką fakturę i nadała jej odpowiedni bieg, przekazując do właściwej komórki prowadzącej rozliczenia podatkowe.
Wyrok NSA z 19 października 2006 r., niepublikowany.
SYGN. AKT I FSK 83/06
ALEKSANDRA TARKA