We Francji przedsiębiorca może korzystać z wielu preferencji. Jednak prowadzenie działalności gospodarczej utrudnia wysoki stopień zbiurokratyzowania oraz silna pozycja firm państwowych.
Procedura poprzedzająca rozpoczęcie działalności gospodarczej we Francji jest dosyć skomplikowana. Po zebraniu wymaganych dokumentów trzeba dokonać rejestracji firmy w jednym z centrów formalności przedsiębiorstw (le centre de formalités des entreprises). Procedurze tej podlegają zarówno spółki prawa cywilnego, spółki prawa handlowego, jak i indywidualni przedsiębiorcy.
- Ponadto każdy przedsiębiorca, wszystkie osoby uprawiające wolne zawody, stowarzyszenia, rolnicy oraz oddziały firm muszą być zarejestrowane w krajowym rejestrze przedsiębiorstw i oddziałów (systeme informatisé du repertoire national des entreprises et etablissement) - podkreśla Joanna Gałęza, ekspert Accreo Taxand.
Forma prawna
Najbardziej popularną formą prowadzenia działalności gospodarczej we Francji jest spółka handlowa SARL (société a responsabilité limitée), będąca odpowiednikiem polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Kapitał zakładowy SARL wynosi minimum 1 euro - ułatwia to założenie spółki, jednak wspólnicy muszą liczyć się z tym, że taka kwota nie pokryje nawet kosztów założenia SARL oraz że wspólnicy będą musieli na bieżąco dofinansowywać jej działalność.
- Co ciekawe, istnieje też możliwość założenia SARL z kapitałem zakładowym zmiennym, co jest o tyle korzystne, że podwyższenie czy zmniejszenie kapitału zakładowego nie wymaga zmian w dokumentach formalnych ani uaktualniania statutu w rejestrze - zwraca uwagę Joanna Gałęza.
Jej zdaniem, formą częściej wykorzystywaną przez duże przedsiębiorstwa jest też zbliżona do polskiej spółki akcyjnej spółka SA (société anonyme). Daje ona możliwość notowania akcji na giełdzie i dysponowania wszystkimi instrumentami finansowymi. Kapitał zakładowy spółki wynosi minimum 37 tys. euro, a przy SA publicznej 225 tys. euro. Koszt prowadzenia działalności w tej formie jest dość znaczny, dlatego też, pod naciskiem dużych przedsiębiorstw, pragnących nowych możliwości rozszerzania współpracy między sobą i z partnerami zagranicznymi, powstała spółka SAS (société par actions simplifiée - spółka akcyjna uproszczona), niemająca polskiego odpowiednika.
WAŻNA LICZBA
33,33 proc. - to standardowa stawka CIT we Francji
Nietypową dla Polski formą spółki jest również tzw. SUIR (société unipersonnelle d'investissement a risque). W zamierzeniu ma służyć inwestycjom na zasadach joint-venture dla osób fizycznych.
- Celem gospodarczym takiej spółki może być wyłącznie obejmowanie udziałów lub akcji w spółkach europejskich (nienotowanych na giełdzie). Korzysta ze szczególnie korzystnego reżimu opodatkowania - potwierdza Joanna Gałęza.
Według niej, interesującą formą prowadzenia działalności jest również możliwość wykonywania wolnego zawodu w formie spółek prawa handlowego. Określane są one zbiorczą nazwą SEL (société d'exercice libéral). Wykonywanie działalności w ramach takiej spółki jest możliwe tylko w odniesieniu do trzech grup działalności: prawniczej (np. notariusze), technicznej (np. architekci) i medycznej (np. pielęgniarki). Aby zarejestrować SEL, potrzebna jest wcześniejsza zgoda odpowiedniej organizacji zrzeszającej członków danego wolnego zawodu.
- Niezależnie od tego osoby fizyczne mogą wybrać jako formę organizacyjną prowadzenia działalności również spółkę cywilną, jawną i komandytową zwykłą bądź działać w ramach przedsiębiorstwa jednoosobowego - podkreśla Joanna Gałęza.
Opodatkowanie firmy
Prowadzenie działalności w formie spółki kapitałowej skutkuje objęciem dochodów z tej działalności opodatkowaniem w formie podatku dochodowego od osób prawnych (z pewnymi wyjątkami). Co ciekawe, opodatkowaniu CIT obowiązkowo podlega spółka komandytowo-akcyjna. Mogą je wybrać - pod dodatkowymi warunkami - niektóre spółki osobowe (sociétés de personnes).
- Standardowo jednak podmioty prowadzące działalność w formie spółek osobowych będą płacić podatek dochodowy od osób fizycznych, podobnie jak przedsiębiorcy indywidualni - tłumaczy Joanna Gałęza.
Standardowa stawka CIT we Francji wynosi 33,33 proc. Jednak mniejsze spółki, w których 3/4 kapitału bezpośrednio lub pośrednio utrzymują osoby fizyczne i które osiągają rocznie obroty poniżej 7 630 000 euro, płacą CIT według obniżonej stawki w wysokości 15 proc. do obrotu 38 120 euro, a dopiero później według stawki standardowej.
- Duże spółki, których obrót przekracza 7 630 000 euro, dodatkowo obciążane są 3,3-proc. składką na ubezpieczenie społeczne, kalkulowaną od należnego od nich CIT - dodaje Joanna Gałęza.
Podatek u źródła
Podmioty, które zamierzają prowadzić działalność we Francji, powinny pamiętać, że przy wypłatach dywidend w relacjach wewnątrzeuropejskich stawka podatku u źródła może zostać zredukowana na podstawie przepisów wewnętrznych o spółkach-matkach i spółkach-córkach (90/435/EC). Z kolei wypłaty odsetek i należności licencyjnych mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie dyrektywy o opodatkowaniu takich płatności między spółkami powiązanymi z różnych państw członkowskich (2003/49/EC).
Również w relacjach pozaeuropejskich stawka podatku u źródła może zostać zredukowana na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z krajem odbiorcy dywidendy (Francja zawarła takie umowy z ponad 100 krajami).
- Polsko-francuska umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania ogranicza standardowe stawki podatku u źródła do 5-15 proc. dla dywidend, 0 proc. dla odsetek oraz 0-10 proc. dla należności licencyjnych - przypomina Joanna Gałęzi.
Zyski kapitałowe
Podatnicy prowadzący działalność we Francji powinni pamiętać - że odmiennie niż w Polsce - zyski i straty kapitałowe nie zawsze są dla celów CIT kumulowane z zyskami operacyjnymi. W szczególności, przychody i straty udziałów i praw w spółkach rozliczane są odrębnie.
- W zależności od kategorii mogą podlegać opodatkowaniu według stawki 33,33 proc., 15 proc., 8 proc. lub nawet być zwolnione z opodatkowania - wyjaśnia nasza rozmówczyni z Accreo Taxand.
Straty z działalności mogą być odliczane od dochodów podlegających opodatkowaniu w następnych latach bez ograniczeń czasowych. Dodatkowo, straty można odliczyć od zysków do opodatkowania za poprzednie lata podatkowe (loss carry back). Przy zastosowaniu mechanizmu odliczenia wstecz, przedsiębiorca uzyskuje prawo do swoistego kredytu podatkowego, który podlega odliczeniu od dochodu za kolejne pięć lat lub - jeśli nie zostanie wykorzystany w określonym terminie - zwrotowi bezpośredniemu.
Podatek dochodowy
Podatek dochodowy od osób fizycznych płacą wspólnicy spółek osobowych i przedsiębiorcy prowadzący działalność indywidualnie. Sposób kalkulacji dochodu z działalności przypomina system dla osób prawnych. Stawki PIT są progresywne i sięgają 40 proc. Najmniejsze przedsiębiorstwa mogą korzystać z uproszczonego systemu opodatkowania, w ramach których kalkulują podatek nie w oparciu o dochód ustalony zgodnie z przepisami o rachunkowości, ale hipotetyczny dochód obliczony jako określony dla danej działalności procent obrotu.
ILE WYNOSI PODATEK U ŹRÓDŁA
Francuski podatek u źródła wynosi:
- 25 proc. - dla dywidend
- 16 proc. - dla odsetek
- 33,33 proc. - dla należności licencyjnych
JAKA JEST STAWKA FRANCUSKIEGO VAT
Francuski podatek od towarów i usług jest wpisany w system zharmonizowany obowiązujący w Unii i obowiązuje na terytorium Francji, Monako i na Korsyce. Na innych terytoriach zamorskich obowiązują zasady szczególne. Stawka podstawowa VAT to 19,6 proc., a stawki obniżone - 5,5 proc. oraz 2,1 proc.
EWA MATYSZEWSKA