Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne może być za dany miesiąc zmniejszona. Jest to możliwe, m.in. gdy przedsiębiorca rozpocznie prowadzenie działalności w trakcie miesiąca, zachoruje i otrzyma zasiłek chorobowy, a także gdy osoba z nim współpracująca będzie pomagała przy prowadzeniu działalności tylko przez część miesiąca.

Czy liczyć składki od tej samej podstawy

Zatrudniamy dyrektora na podstawie kontraktu menedżerskiego. Zgłosiliśmy go do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego, zdrowotnego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jego wynagrodzenie wynosi 7 tys. zł. W kwietniu otrzymał także nagrodę i jego łączny przychód wyniósł 12 tys. zł. Czy wszystkie składki naliczyć od tej podstawy?
Nie
Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia, która z umowy tej podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli odpłatność w umowie została ustalona kwotowo, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy stanowi jego przychód. Jednak podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za dany miesiąc kalendarzowy nie może być wyższa niż 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od marca do maja 2008 r. kwota ta wynosi 7249,58 zł). Oznacza to, że w raporcie składanym za zleceniobiorcę za kwiecień składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe powinny być naliczone od podstawy 12 tys. zł, a podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe musi być ograniczona do 7249,58 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być naliczona od podstawy 10 531,19 zł (12 000 zł - 1171,20 zł - 180 zł - 117,61zł); 1171,20 zł (12 000 x 9,76 proc.) - składka na ubezpieczenie emerytalne finansowana ze środków ubezpieczonego; 180 zł (12 000 zł x 1,5 proc.) składka na ubezpieczenie rentowe finansowana ze środków ubezpieczonego, 117,61zł (7249,58 zł x 2,45 proc.) - składka na ubezpieczenie chorobowe finansowana przez ubezpieczonego.
Podstawa prawna
• Art. 18 ust. 1 i 3, art. 20 ust. 1-3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).

Czy zmniejszyć podstawę za okres choroby

Wraz z dwoma wspólnikami prowadzę działalność gospodarczą w ramach spółki jawnej. Sam zgłosiłem się do ZUS jako płatnik składek i osoba ubezpieczona. Opłacam za siebie składki na ubezpieczenia społeczne (od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia) oraz zdrowotne. W kwietniu przez pięć dni byłem chory i otrzymałem zasiłek chorobowy. Czy w takiej sytuacji mogę pomniejszyć składki opłacane do ZUS za ten miesiąc?
Tak
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność jako wspólnik spółki jawnej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu, a ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne. Oczywiście przystąpienie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wiąże się z koniecznością opłacania składki na to ubezpieczenie w wysokości 2,45 proc. podstawy wymiaru.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (w tym chorobowe) stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Podstawa ta ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu, jeżeli prowadzący działalność przez część miesiąca był chory i spełniał warunki do przyznania zasiłku. Wówczas minimalną podstawę wymiaru składki należy podzielić przez liczbę dni danego miesiąca i pomnożyć przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom. Od tak ustalonej kwoty powinny być naliczone oraz opłacone składki na ubezpieczenia społeczne.
Jeżeli więc przystąpił pan z działalności do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i nabył pan prawo do zasiłku chorobowego, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za kwiecień wynosi 1449,92 zł (1739,90 zł: 30 x 25). Od tak ustalonej podstawy powinny być opłacone składki na ubezpieczenia społeczne za kwiecień. Oczywiście podstawa wymiaru składek może zostać zmniejszona tylko wówczas gdy przystąpił pan z działalności do ubezpieczenia chorobowego i podlegał pan jemu przez określony czas. Przypomnieć bowiem trzeba, że osoba podlegająca dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, a więc m.in. prowadząca działalność gospodarczą, nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 180 dni podlegania temu ubezpieczeniu. Gdy więc prowadzący działalność nie przystąpił do ubezpieczenia chorobowego lub też przystąpił, ale ma zbyt krótki okres podlegania temu ubezpieczeniu, nie będzie mu przysługiwał zasiłek chorobowy. Wówczas składki na ubezpieczenia społeczne za kwiecień trzeba naliczyć od pełnej podstawy wymiaru, tj. 1739,90 zł.
Bez względu na to, czy z działalności za okres choroby przysługuje zasiłek chorobowy czy też nie, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Wobec tego składkę na ubezpieczenie zdrowotne za kwiecień należy naliczyć i opłacić od podstawy wynoszącej 2328,80 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi więc 209,59 zł (9 proc. x 2328,80 zł).
Podstawa prawna
• Art. 18 ust. 8-10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
• Art. 79 ust. 2, art. 81 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).
• Art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Czy wykazywać składki od zasiłku

Nasza pracownica 1 kwietnia urodziła dziecko i nabyła prawo do zasiłku macierzyńskiego. 30 kwietnia otrzyma 2400 zł zasiłku. Osoba ta równocześnie prowadziła działalność gospodarczą. Z umowy o pracę jej wynagrodzenie było wyższe od minimalnego, więc z prowadzonej równocześnie działalności opłacała tylko składkę zdrowotną. Działalność zakończyła 15 kwietnia. Czy od 1 do 15 kwietnia nie powinniśmy za nią wykazywać składek z tytułu pobierana zasiłku? Jak ustalić podstawę, od której powinny być opłacone składki z tytułu pobierania zasiłku?
Tak
Osoba pobierająca zasiłek macierzyński podlega z tego tytułu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów do ubezpieczeń. Składki na te ubezpieczenia wykazuje podmiot wypłacający zasiłek. Jeżeli więc płatnikiem zasiłku jest pracodawca, to on musi ustalić, czy dana osoba podlega ubezpieczeniom oraz naliczyć składki.
W przedstawionej sytuacji ubezpieczona nie będzie podlegała ubezpieczeniom z tytułu pobierania zasiłku w okresie od 1 do 15 kwietnia, gdyż miała wówczas inny tytuł do ubezpieczeń - działalność gospodarczą. Wobec tego z działalności powinna zgłosić się do ubezpieczeń społecznych i opłacić składki za ten okres. Natomiast po zakończeniu prowadzenia działalności, tj. od 16 kwietnia, będzie podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Podstawę wymiaru składek z tytułu pobierania zasiłku stanowi kwota wypłaconego zasiłku. Zasiłek zostanie wypłacony za okres od 1 do 30, ale ubezpieczeniu z tytułu pobierania zasiłku osoba ta podlega tylko od 16 do 30. Wobec tego podstawa wymiaru składek powinna zostać zmniejszona.
Gdy w okresie pobierania zasiłku uprawniona ma inny tytuł do ubezpieczeń, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe będzie stanowiła kwota zasiłku macierzyńskiego za okres, w którym nie miała ona innego tytułu do ubezpieczeń, oprócz pobierania zasiłku macierzyńskiego. Podstawa będzie zatem wynosiła 2400 zł (kwota zasiłku za cały miesiąc): 30 (liczba dni w kwietniu) = 80 (zasiłek za jeden dzień), 80 x 15 (liczba dni podlegania ubezpieczeniom) = 1200 zł.
Podstawa prawna
• Art. 9 ust. 6, art. 18 ust. 6 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
• Art. 36 ust. 3, art. 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Czy płacić składki za przerwę we współpracy

Prowadzimy z żoną sklep spożywczy. Działalność jest zarejestrowana na mnie, a żona, mimo że jest zatrudniona na umowę o pracę, w ZUS zgłoszona jest jako osoba współpracująca. W połowie maja żona na pół roku wyjedzie do USA. W tym okresie działalność będę wykonywał samodzielnie. Na ten okres weźmie urlop bezpłatny. Czy składki za maj powinienem naliczyć od pełnej podstawy?
Nie
Żona, która z mężem mieszka i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, mimo że jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, z punku widzenia ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego traktowana jest jako osoba współpracująca. Osoba taka podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu, a ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne. Składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne za osobę współpracującą opłacane są za okres od dnia rozpoczęcia współpracy przy prowadzeniu działalności do dnia jej zakończenia. Oznacza to, że w okresie, w którym żona nie będzie panu pomagała przy prowadzonej działalności, nie powinny być za nią opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, jak i zdrowotne. Wobec tego w maju powinien pan złożyć formularz ZUS ZWUA i wyrejestrować ją z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego wpisując w pole data ustania obowiązku ubezpieczeń pierwszy dzień, od którego współpraca nie będzie już wykonywana. Jeżeli ostatnim dniem współpracy będzie 15 maja, należy w to pole wpisać 16.05.2008.
Składki na ubezpieczenia społeczne za osobę współpracującą są opłacane od zadeklarowanej kwoty nie niższej jednak niż 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Jeżeli współpraca będzie trwała w maju od 1 do 15, to tylko za ten okres składki powinny być opłacone. Kwotę 1739,90 zł (60 proc.) należy podzielić przez (31 - liczba dni maja) i pomnożyć przez 15 (liczba dni współpracy). Minimalna podstawa wymiaru za maj wyniesie więc 841,89 zł. Od tej podstawy powinny być naliczone i opłacone składki na ubezpieczenia społeczne za maj. Natomiast podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa jednak niż 75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Podstawa ta wymiaru składek za maj wynosi 2328,80 zł, a kwota składki 209,59 zł. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna. Mimo iż współpraca będzie trwała tylko przez pół miesiąca, składka na ubezpieczenie zdrowotne musi być opłacona od pełnej podstawy.
Podstawa prawna
• Art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 13 pkt 5, art. 18 ust. 8, 9 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
• Art. 79 ust. 2, art. 81 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).