Gotowy jest projekt zmian w Ordynacji podatkowej. Nowelizacja przewiduje wstrzymanie wykonania decyzji na czas postępowania odwoławczego. Fiskus będzie zawiadamiał przedsiębiorców o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej.
Ministerstwo Finansów opracowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej. Celem ustawy stanowiącej część Pakietu na rzecz rozwoju przedsiębiorczości jest ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej. Najważniejsza zmiana, postulowana od lat przez przedsiębiorców, dotyczy wstrzymania wykonania nieostatecznej decyzji podatkowej. Ministerstwo proponuje ponadto wprowadzenie instytucji zawiadamiania przedsiębiorców o zamiarze wszczęcia kontroli.

Realizacja decyzji ostatecznych

Nowela zrywa z dotychczasową zasadą natychmiastowej wykonalności decyzji podatkowych organów I instancji. Jako regułę wprowadza wstrzymanie wykonalności decyzji do czasu jej uprawomocnienia się.
- Wprowadzenie zasady wstrzymania wykonania decyzji nieostatecznej należy ocenić pozytywnie. Obecnie bowiem decyzja jest wykonalna, o ile organ nie wstrzyma jej wykonania bądź to na wniosek strony, bądź też z urzędu, po przyjęciu zabezpieczenia - mówi Alicja Sarna, doradca podatkowy w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy.
Również zdaniem Dariusza Malinowskiego, doradcy podatkowego, szefa zespołu postępowań podatkowych i sądowych KPMG, proponowana nowelizacja w zakresie konstrukcji wykonalności decyzji podatkowej obrała dobry kierunek.
- Projekt to dobry krok w stronę ujednolicenia zasad rządzących wykonaniem decyzji administracyjnej we wszystkich trybach tego postępowania. Znacznie łagodzi on nieuzasadnione, a istniejące dziś różnice - wskazuje Dariusz Malinowski.

Wyjątki od zasady

Zgodnie z założeniami projektu organ podatkowy w określonych sytuacjach będzie mógł jednak nadać decyzji nieostatecznej rygor natychmiastowej wykonalności. Ma to dotyczyć m.in. w przypadku toczącego się postępowania w zakresie innych należności, wyzbywania się majątku znacznej wartości czy też możliwości przedawnienia zobowiązania podatkowego przed wydaniem ostatecznej decyzji.
- Zwrócić należy uwagę, że o ile sam kierunek zmian jest dobry, o tyle słuszna koncepcja ulega destrukcji na skutek nieprecyzyjnego uregulowania wyjątków, które są przyczynkiem do dodatkowego skomplikowania systemu podatkowego - ocenia Dariusz Malinowski.
Ekspert podaje w wątpliwość, czy przykładowo uzasadnione będzie nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji w sytuacji toczącego się wobec podatnika sądowego postępowania egzekucyjnego mającego na celu dochodzenie należności cywilnoprawnych.
- Czy w rzeczywistości przeciągających się postępowań podatkowych fakt, że za rok nastąpi przedawnienie zobowiązania podatkowego, uzasadnia nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności - pyta dalej ekspert.
W ocenie naszego rozmówcy istnieją poważne obawy, że praktyczne zastosowanie tych wyjątków spowoduje fikcyjność proponowanych zmian w odniesieniu do sytuacji podatników.
Alicja Sarna zwraca natomiast uwagę, że nowelizacja może nie przynieść podatnikom oczekiwanych korzyści ze względu na regulację stanowiącą, że wstrzymanie wykonania decyzji nie ma wpływu na naliczanie odsetek za zwłokę. Niewykluczone więc, że część podmiotów, chcąc ograniczyć wysokość kwoty do zapłaty, zdecyduje się na dobrowolne wykonanie decyzji i uiszczenie kwot z niej wynikających, a następnie - w przypadku wygranego sporu - na odzyskanie nadpłaconej kwoty wraz z oprocentowaniem.
- Warto jednak pamiętać, że zapłata należności będzie pozostawiona decyzji podatnika, a nie urzędu, o ile oczywiście decyzji nie zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności - mówi Alicja Sarna.

Zawiadomienie o kontroli

Projektowana nowelizacja zakłada ponadto wprowadzenie instytucji zawiadamiania przedsiębiorców o zamiarze wszczęcia kontroli z siedmiodniowym wyprzedzeniem. Kontrola w terminie wcześniejszym lub bez doręczenia zawiadomienia wymagać będzie zgody kontrolowanego. W niektórych przypadkach zasada zawiadamiania zostanie wyłączona. Fiskus nie poinformuje podatnika o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, jeżeli będzie ona dotyczyć m.in. zasadności zwrotu podatku, nieujawnionych źródeł przychodów, niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej czy też ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy fiskalnej.
Zdaniem Dariusza Malinowskiego projektowane rozwiązanie jest niewątpliwie interesującą propozycją. W ocenie eksperta klucz do efektywności realizacji celów noweli, czyli jak wskazano w uzasadnieniu projektu m.in. zwiększenie zaufania do organów podatkowych czy też promowanie dobrowolnego wypełniania obowiązków podatkowych, pozostawiono jednak praktyce organów uprawnionych do dokonywania kontroli. Jak podkreśla Dariusz Malinowski, brak jest bowiem sankcji, która stanowiłaby na przykład, że materiały zebrane w czasie kontroli, która mimo istnienia przesłanek nie została poprzedzona zawiadomieniem, nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.
- Jeżeli zatem takie uzupełnienie nie zostanie dodane w toku prac parlamentarnych, to nowelizacja będzie nosić znamiona jedynie wskazówki dla organów, że powinny takie zawiadomienie wystosować, pozbawione jednak jakiejkolwiek sankcji w przypadku jego braku - twierdzi nasz rozmówca.
165,7 tys. kontroli podatkowych przeprowadziły urzędy skarbowe w 2007 roku
7 dni wcześniej urząd skarbowy zawiadomi przedsiębiorcę o zamiarze przeprowadzenia kontroli