W Norwegii wysokość podatku dochodowego od osób fizycznych zależy od klasy podatkowej, do której jest zaliczany podatnik, oraz od rodzaju uzyskiwanych dochodów.
Norwegia nie należy do krajów członkowskich Unii Europejskiej. Obywatele tego kraju dwukrotnie - podczas referendum w 1972 i 1994 roku - zagłosowali przeciwko członkostwu w Unii.

Rezydencja podatkowa

Osoba fizyczna, bez względu na narodowość, będzie uznawana za rezydenta podatkowego Norwegii dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych, jeśli jej pobyt w Norwegii przekroczył 183 dni w 12-miesięcznym okresie lub 270 dni w jakimkolwiek 36-miesięcznym okresie.
- Norweska rezydencja podatkowa osoby opuszczającej Norwegię będzie przerwana, jeśli pobyt danej osoby wyniósł mniej niż 61 dni w roku wyjazdu, zakładając, że osoba nie posiada do swojej dyspozycji domu w Norwegii (własnego lub wynajętego) - tłumaczy Izabella Budek, konsultant w dziale doradztwa podatkowego w PricewaterhouseCoopers.
Dodaje, że osoba uznana za rezydenta podatkowego Norwegii będzie zobowiązana zadeklarować i opodatkować swoje światowe dochody w tym kraju. Jednocześnie osoba, która będzie traktowana jako nierezydent podatkowy Norwegii, zapłaci podatek tylko od dochodów ze źródeł położonych w Norwegii.
ZAKRES OPODATKOWANIA
W Norwegii wszystkie rodzaje dochodów z pracy najemnej (zarówno w naturze, jak i w gotówce) podlegają opodatkowaniu, włączając zapewnione przez pracodawcę mieszkanie, telefon (jeśli wartość tego świadczenia przekracza kwotę 1 tys. NOK rocznie), samochód służbowy oraz koszty podróży (w części, w jakiej podlegają opodatkowaniu).

Rozpoczęcie pracy

Polak pracujący w Norwegii jest z zasady objęty obowiązkiem płacenia podatku w tym kraju, począwszy od pierwszego dnia pracy. Zasada ta obowiązuje niezależnie od długości stosunku pracy, kraju rodzinnego pracobiorcy oraz niezależnie od tego, czy pracownik zatrudniony jest w norweskiej czy zagranicznej firmie lub agencji pracy tymczasowej.
Według Izabelli Budek władze podatkowe Norwegii decydują, czy pracobiorcę uważa się za wynajętego do pracy bezpośrednio u zleceniodawcy (najemcy) lub czy pracobiorca wykonuje pracę dla swojego bezpośredniego pracodawcy (wynajmującego siłę roboczą).
Jednocześnie pracodawca zagraniczny (wynajmujący siłę roboczą) jest odpowiedzialny za spełnienie wszelkich zobowiązań wobec norweskich władz podatkowych, takich jak obowiązek zgłaszania zatrudnienia pracowników własnych, przepisowe wpłaty składek na norweskie ubezpieczenia społeczne i emerytalne płaconych przez pracodawcę oraz odprowadzanie zaliczki na podatek od wynagrodzeń pracowników najętych.
- W przypadku najmu siły roboczej również norweski zleceniodawca (najemca) jest odpowiedzialny za wpłatę ewentualnych zaległych podatków i składek ubezpieczeniowych za pracowników najętych - wyjaśnia nasza rozmówczyni z PricewaterhouseCoopers.
Warto zwrócić uwagę, że po rozpoczęciu pracy w Norwegii trzeba jak najszybciej postarać się o kartę podatkową. Dopóki taka karta nie zostanie dostarczona do pracodawcy, będzie on zobowiązany odprowadzać 50 proc. pensji pracownika na zaliczkę z tytułu należnego podatku.
- Kartę podatkową otrzyma osoba po zgłoszeniu się do urzędu podatkowego w miejscu zamieszkania. W tym celu należy przedstawić numer identyfikacyjny, który dostaje się po otrzymaniu pozwolenia na pracę - przypomina ekspert PricewaterhouseCoopers.

Rozliczenie dochodu

Podatek dochodowy od osób fizycznych jest w Norwegii podzielony na dwa źródła: podatek państwowy (najwyższy podatek klasa 1 i 2) oraz ryczałtowy podatek komunalny. Podatek państwowy jest oparty na dochodzie osobistym (przychody brutto). Podatek komunalny jest oparty na tzw. zwykłym dochodzie. Dochód i zwolnienia podatkowe, które tworzą podstawę opodatkowania, są podzielone na trzy kategorie: dochód osobisty, czyli: pensja, świadczenia pracownicze, składki na ubezpieczenie emerytalne; dochód kapitałowy, czyli dochód z: odsetek, zysków kapitałowych, dywidend oraz dochód z nieruchomości; dochód zwykły, tj. dochód osobisty oraz dochód kapitałowy pomniejszony o odjęcia (dochód do opodatkowania netto).
W 2008 roku PIT od zwykłego dochodu wynosi 28 proc. Jednocześnie podatek od dochodów osobistych wynosi 9 proc. Dla podatników klasy 1 i 2 podatek ten płacony jest, jeśli dochód przekracza kwotę 420 tys. koron norweskich (NOK). Dochód przekraczający kwotę 682,500 NOK podlega opodatkowaniu podatkiem w wysokości 12 proc. w klasie 1 i 2.
- Jednocześnie dochód kapitałowy podlega opodatkowaniu podatkiem państwowym oraz komunalnym. Wysokość podatku kapitałowego komunalnego wynosi 0,7 proc. Podatek państwowy od dochodu kapitałowego wynosi 0,2 proc. oraz 0,4 proc. Maksymalnie można zapłacić 1,1 proc. podatku od dochodu kapitałowego - wyjaśnia Izabella Budek.
Według jej informacji, jeśli całkowity podatek przekracza więcej niż 80 proc. zwykłego dochodu netto, wówczas podatek kapitałowy państwowy i podatek kapitałowy komunalny powinien być zmniejszony. Jednak podatek na dochodzie netto powyżej 1 mln NOK nie może być pomniejszony poniżej 0,8 proc. pozostającego dochodu.

Ulgi podatkowe

Generalnie tylko rezydenci podatkowi Norwegii mogą skorzystać z ulg podatkowych dostępnych w systemie podatkowym Norwegii.
W roku 2008 pracownik jest uprawniony do standardowej ulgi, dzięki której może pomniejszyć osiągnięty dochód o 36 proc. (limit obowiązujący 67 tys. NOK). Ponadto wszystkie wydatki służbowe związane z kosztami uzyskania przychodu są odliczalne od dochodu.
- Kilka wydatków specyficznie związanych z wykonywaniem pracy może być odliczonych oddzielnie, np. koszty dojazdu z domu do pracy (koszty przekraczające kwotę 12,800 NOK) oraz składki wpłacane do związków zawodowych (limit: 3,150 NOK). Ponadto należy zaznaczyć, że wszystkie wydatki powinny być udokumentowane - dodaje nasz ekspert z PricewaterhouseCoopers.
Pracownik zagraniczny pracujący w Norwegii tymczasowo, np. przez dwa lata lub mniej, jest uprawniony do standardowej ulgi polegającej na pomniejszeniu wynagrodzenia do opodatkowania o 10 proc. (kwota tego odliczenia nie może przekroczyć 40 tys. NOK). Jednak to odliczenie zastępuje wszystkie inne odliczenia poza standardową ulgą, dzięki której można pomniejszyć osiągnięty dochód o 36 proc.
Alternatywą dla ulgi związanej z pomniejszeniem dochodów o 10 proc. dla nierezydentów są dodatkowe ulgi, o które można pomniejszyć przychód do opodatkowania, dostępne tylko dla rezydentów Norwegii, np. odsetki poniesione na spłatę domowego zadłużenia (z wyjątkiem jednak zadłużenia związanego z należnościami podatkowymi); odsetki są dzielone proporcjonalnie na zagraniczne i krajowe pożyczki, standardowa ulga dla rodziców związana w wydatkami na opiekę nad dziećmi do lat 12 (limit wydatków do odliczenia wynosi 25 tys. NOK na jedno dziecko i jest podnoszony o 15 tys. NOK na każde następne dziecko będące na utrzymaniu rodziców).
Ponadto indywidualnie podatnicy są uprawnieni do standardowej ulgi związanej z klasą podatkową. Będąc podatnikiem w klasie 1, przysługuje kwota odliczenia 38,850 NOK, natomiast w klasie 2 odliczenie to wynosi 77,700 NOK.
KONFLIKT REZYDENCJI PODATKOWEJ
W przypadku gdy Polak, który jest polskim rezydentem podatkowym, zostanie również uznany za rezydenta podatkowego przez norweskie władze skarbowe, powstały konflikt rezydencji zostanie rozwiązany na podstawie polsko-norweskiej konwencji o unikaniu podwójnego opodatkowania
PODSTAWA PRAWNA
Umowa między Rządem Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej a Rządem Królestwa Norwegii o unikaniu podwójnego opodatkowania i zapobieżeniu uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku podpisana w Oslo 24 maja 1977 r. (Dz.U. z 1979 r. nr 27, poz. 157 z późn. zm.).