Jeżeli sąd wyda kolejne postanowienie o nabyciu spadku, termin na zgłoszenie dziedziczenia do urzędu skarbowego biegnie na nowo – wynika z wyroków NSA.
Chodzi o zwolnienie przysługujące najbliższym członkom rodziny spadkodawcy, na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Warunkiem jest zgłoszenie spadku w urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu. Nie jest ono niepodważalne. Jedną z okoliczności wpływających na zmianę tego postanowienia jest np. odnalezienie testamentu. Pojawia się wtedy pytanie, kiedy dziedziczący powinien złożyć zgłoszenie do urzędu skarbowego.
Spierało się o to z fiskusem rodzeństwo, które odziedziczyło po matce kilka działek. Z postanowienia sądu wynikało, że każde z rodzeństwa dziedziczy 1/3 udziałów w spadku. Postanowienie to uprawomocniło się 2 czerwca 2011 r.
Rodzeństwo odnalazło jednak potem testament matki. Wystąpiło więc do sądu o zmianę tytułu dziedziczenia – z ustawowego na testamentowe. Sąd wydał stosowne postanowienie, nie zmieniając kręgu spadkobierców ani ich udziałów. Po jego uprawomocnieniu (20 września 2012 r.) podatnicy złożyli w urzędzie skarbowym oświadczenia o nabyciu spadku, licząc na to, że pozwoli im ono skorzystać ze zwolnienia podatkowego.
Naczelnik urzędu skarbowego uznał jednak, że podatnicy spóźnili się ze zgłoszeniem o półtora roku. Stwierdził, że pierwotne postanowienie o nabyciu spadku nie zostało uchylone, tylko zmienione, a więc podatnicy powinni byli złożyć oświadczenia dużo wcześniej.
Innego zdania były sądy. WSA w Łodzi wyjaśnił, że w obrocie prawnym nie mogą istnieć dwa postanowienia. Drugie, zmieniające, uchyliło pierwsze. Podatnicy mieli więc 6 miesięcy od uprawomocnienia się tego drugiego postanowienia – stwierdził WSA.
Naczelny Sąd Administracyjne zarzucił organowi, że nie przeanalizował postanowienia sądu. – Napisano w nim, że sąd postanowił zmienić postanowienie z 2011 r. i stwierdzić, że spadek po zmarłej na podstawie pisma nabywają jej dzieci – zacytowała sędzia Małgorzata Bejgerowska. Podkreśliła, że pierwotne postanowienie zostało wyeliminowane z obrotu.

orzecznictwo

Wyroki NSA z 17 października 2018 r., sygn. akt: II FSK 2855/16, II FSK 2856/16, II FSK 420/17. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia