Jeżeli w sprawie może mieć zastosowanie klauzula generalna, to dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmawia wszczęcia postępowania – orzekł NSA.
Chodziło o sześć spraw dotyczących tego samego wspólnika spółki z o.o. Zamierzał on podjąć wiele różnych czynności związanych z przekształceniami spółek i obrotem aktywami. Wystąpił więc o sześć interpretacji indywidualnych, które miały dotyczyć poszczególnych fragmentów planowanych działań.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej odmówił jednak wszczęcia postępowań. Miał bowiem wątpliwości, czy do opisanych zdarzeń nie będzie miała zastosowania klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a ordynacji podatkowej). Zwrócił się więc do ministra finansów o opinię w tym zakresie (obecnie wydaje ją szef Krajowej Administracji Skarbowej).
Minister potwierdził przypuszczenia dyrektora KIS. Po przeanalizowaniu sześciu wniosków uznał, że może chodzić o schemat optymalizacyjny, który mógłby zostać wykorzystany do nieopodatkowanego przekazania majątku. Minister uznał zatem, że wszystkie opisane działania byłyby sztuczne, sprzeczne z celem ustaw podatkowych, nastawione głównie na osiągnięcie korzyści podatkowej.
Spór toczył się o to, czy dyrektor KIS mógł odmówić wszczęcia postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej. Podatnik złożył bowiem zażalenie na postanowienie dyrektora KIS. Uważał, że organ mógł badać jedynie poszczególne wnioski. Nie mógł analizować wszystkich sześciu zapytań łącznie i na tej podstawie odmówić wszczęcia postępowań.
Nie zgadzał się też z tym, że wystarczy choćby jedna przesłanka pozwalająca na zastosowanie klauzuli generalnej, aby można było mówić o uzasadnionym przypuszczeniu jej zastosowania.
Podatnik przegrał jednak w sądach obu instancji. WSA w Poznaniu orzekł, że wystarczy choćby jeden element stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, wskazujący na możliwość zastosowania klauzuli, aby odmówić wszczęcia postępowania.
Uzasadniając wyrok NSA, sędzia Jan Rudowski wyjaśnił, że organ prawidłowo odmówił wszczęcia postępowań w sprawie wydania interpretacji indywidualnej. Nie powinna to być odmowa wydania interpretacji.
Potwierdził też, że organ interpretacyjny ma obowiązek odnieść się do każdego wniosku o wydanie interpretacji odrębnie. Jednak szef KAS może w swojej opinii brać pod uwagę szerszy kontekst, czy przebieg zdarzeń planowanych przez podatnika.
Sędzia przypomniał, że szef KAS jest obecnie jedynym organem, który może wypowiedzieć się, czy w określonym stanie faktycznym może mieć zastosowanie klauzula (art. 14b par. 5b ordynacji).
– Jeśli potwierdzi on, że do danego zagadnienia można mieć uzasadnione przypuszczenie zastosowania klauzuli, to dyrektor KIS nie ma uprawnień do kwestionowania opinii i oceny szefa KAS. Musi jedynie stwierdzić, że uzasadnione przypuszczenie zostało potwierdzone przez szefa KAS. W efekcie dyrektor KIS odmawia wszczęcia postępowania w sprawie wydania interpretacji – wyjaśnił sędzia Rudowski. Dodał, że jest to jedyne rozstrzygnięcie procesowe, jakie może wydać organ w takiej sytuacji.
Sędzia przypomniał, że podatnik, który spotka się z odmową wszczęcia postępowania, może zwrócić się o wydanie opinii zabezpieczającej przed zastosowaniem klauzuli generalnej. – Jest to jednak odrębny tryb od postępowania w sprawie wydania interpretacji – wyjaśnił sędzia Rudowski.
To się ma zmienić
Przygotowany w kwietniu br. projekt nowelizacji ordynacji podatkowej (jest nadal w konsultacjach publicznych) zakłada, że podmioty powiązane będą składać wnioski grupowe o wydanie interpretacji indywidualnych. Będą w nim nie tylko przedstawiały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe, ale też inne przeprowadzane lub planowane transakcje i czynności, od których będzie zależało osiągnięcie korzyści podatkowych.
Wyrok NSA z 27 września 2018 r., w sprawach połączonych pod sygnaturą akt II FSK 290/18.