Podatnik, który omyłkowo wystawił fakturę z VAT, nie będzie musiał go płacić także wtedy, gdy ryzyko uszczuplenia wyeliminuje skarbówka, a nie on sam – wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Spór toczył się o możliwość zastosowania art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, gdy podatnik skorygował błędnie wystawione faktury dopiero po przeprowadzonej u niego kontroli podatkowej.
Chodziło o dostawcę złomu biżuterii srebrnej. Wystawił on na rzecz firmy kupującej od niego towar osiem faktur z 23-proc. stawką podatku. Dwa lata później podczas kontroli podatkowej okazało się, że zaklasyfikował złom do nieodpowiedniego ugrupowania PKWiU i nieprawidłowo rozliczał dostawy. Były one bowiem zwolnione z VAT.
Przedsiębiorca poprawił więc swoje rozliczenia po stronie podatku naliczonego i należnego. Udało mu się uzyskać od kontrahenta potwierdzenie odbioru korekty.
Myślał, że sprawa jest zakończona. Zdziwił się, kiedy naczelnik urzędu skarbowego wydał decyzję nakazującą mu zapłacić 89 tys. zł podatku należnego z tytułu omyłkowo wystawionych pierwotnych faktur. Podstawą był art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Stanowi on, że osoba, która wystawiła fakturę z podatkiem, musi go uregulować. Ma to zapobiegać ryzyku uszczuplenia dochodów podatkowych w związku z niepoprawnymi lub fikcyjnymi fakturami.
Podatnik zwracał uwagę, że przepis nie może być stosowany, jeśli wystawca wadliwej faktury wyeliminuje ryzyko strat we wpływach podatkowych albo gdy działał w dobrej wierze. Podkreślał, że się pomylił i naprawił rozliczenia.
Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku zgodził się z naczelnikiem. Wyjaśnił, że sankcji nie ma, jeżeli podatnik sam podejmie działania w celu wyeliminowania uszczuplenia. Tymczasem w tej sprawie podatnik chciał poprawić rozliczenia dopiero po kontroli podatkowej, a więc działania w celu wyeliminowania ryzyka podjął naczelnik urzędu skarbowego, a nie on sam – stwierdził dyrektor izby.
Innego zdania były sądy administracyjne. Zarówno WSA w Gdańsku, jak i NSA uznały, że nie ma znaczenia, czy ryzyko uszczuplenia zostanie wyeliminowane przez podatnika, czy przez organ podatkowy w toku kontroli. Ważne jest to, by budżet nie stracił. Zobowiązały więc fiskusa do zbadania, czy wpływy podatkowe zostały uszczuplone czy też nie i ustalenia, czy podatnik działał celowo, czy na skutek omyłki.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 4 września 2018 r., sygn. akt I FSK 1418/16.