Obowiązki nałożone na podatników dokonujących zwrotu VAT podróżnym ograniczają zasadę swobody działalności gospodarczej.
Rzecznik praw obywatelskich poprosił o wyrażenie stanowiska przez ministra finansów w sprawie regulacji ustawy o VAT, które nakładają obowiązki na podatników dokonujących zwrotu VAT podróżnym.
Jak podkreślono w wystąpieniu, dokonywanie zwrotu VAT podróżnym zostało uzależnione od spełnienia przez podatników wielu warunków, w tym rygorystycznych i niemożliwych do spełnienia. Rzecznik wskazuje m.in. na to, że warunkiem prowadzenia tej działalności jest brak w ciągu ostatnich 12 miesięcy zaległości w podatkach i składkach ZUS. Jednak jako zaległość będzie traktowany podatek rozłożony na raty czy odroczony. Podatnik spełni ten warunek, tylko jeśli zaległość wraz z odsetkami ureguluje w terminie 30 dni od ich powstania.
Rzecznik zwraca uwagę na konstytucyjną zasadę wolności prowadzenia działalności gospodarczej. Działalność w zakresie zwrotu podatku podróżnym nie została wymieniona w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej jako podlegająca reglamentacji. A prawo do pośredniczenia w zwrocie VAT podróżnym zostało uwarunkowane od wydania co rok przez ministra finansów zaświadczenia, które potwierdza spełnienie ustawowych i restrykcyjnych wymogów. Procedura dotycząca zaświadczenia w ocenie RPO naraża firmy na utratę prawa do prowadzenia działalności, choćby z powodu opieszałości ministerstwa. Jak podkreślono, katalog przestępstw, za które firma może utracić prawo prowadzenia działalności w opisywanym zakresie, jest w zasadzie nieograniczony.