Nawet jeśli ustawodawca nie uzupełni przepisów, organy podatkowe i sądy będą orzekały na korzyść byłych wspólników spółek cywilnych, którzy złożą wnioski o nadpłatę VAT.
Trybunał Konstytucyjny (TK) w wyroku z 10 marca 2009 r. (sygn. akt P80/08) przyznał byłym wspólnikom spółki cywilnej prawo do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty oraz korekty VAT. Eksperci podatkowi nie mają wątpliwości, że nawet jeśli ustawodawca nie uzupełni niekonstytucyjnych przepisów Ordynacji podatkowej, organy podatkowe i sądy administracyjne będą musiały orzekać na korzyść podatników.
Jak wyjaśnia Jarosław Ziobrowski, prawnik w zespole prawa podatkowego WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają powszechnie obowiązujący charakter i są ostateczne. W ocenie Krzysztofa Kłoskowskiego, doradcy podatkowego z Instytutu Studiów Podatkowych, przyjęcie założenia, że w wyniku orzeczenia TK w sprawie wspólników spółki cywilnej norma prawna nie uległa modyfikacji, powodowałoby, że ma ona jedynie charakter deklaratoryjny. Oznaczałoby to tyle, że tylko stwierdza ona jakiś fakt, ale nie wywołuje bezpośrednich skutków prawnych.
- Obecnie każdorazowa wykładnia art. 75 par. 2 pkt 1 lit. b) i par. 3 oraz art. 81 par. 1 Ordynacji podatkowej powinna uwzględniać wyrok Trybunału - uważa Krzysztof Kłoskowski.
W ocenie eksperta prawo do złożenia korekty deklaracji przysługuje byłym wspólnikom nawet bez zmian ustawodawczych w tym zakresie.
Zdaniem Krzysztofa Kłoskowskiego wyrok TK dotyczy jedynie byłych wspólników spółek cywilnych. Dlatego nie można go odnosić do byłych wspólników innych spółek osobowych. Warto wskazać, iż zarówno organy podatkowe, jak i sądy mają obowiązek stosowania przepisów konstytucji, jeżeli norma prawna jest w sposób ewidentny sprzeczna z postanowieniami ustawy zasadniczej - co w świetle wyroku TK nie budzi wątpliwości.
Po wspomnianym wyroku TK byli wspólnicy spółek cywilnych mają możliwość złożenia korekty deklaracji VAT i wniosku o nadpłatę.
- Zwrot VAT będzie należał się wspólnikom proporcjonalnie do wartości udziałów, jakie mieli w zlikwidowanej spółce - tłumaczy Jarosław Ziobrowski. Jeżeli z umowy nie wynika udział w zysku, przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe.
JAKIE ZASTOSOWANIE MA WYROK TK
1. W sprawach w których nie były prowadzone postępowania:
● byli wspólnicy mogą występować z korektą VAT
● byli wspólnicy mogą wnosić o stwierdzenie nadpłaty
2. W sprawach gdzie były prowadzone postępowania
● byłym wspólnikom przysługuje prawo złożenia wniosku o wznowienie postępowania
● wniosek należy wnieść w terminie miesiąca od ogłoszenia wyroku TK w Dzienniku Ustaw.