Prowadzenie praktyki we własnym lokalu obniża koszty działalności, ale wcale nie musi być optymalnym rozwiązaniem. Czasami najkorzystniej jest wynająć lokal na praktykę, a wolny własny lokal wynajmować.
Jeśli prywatna praktyka wykonywana jest w lokalu stanowiącym własność podatnika, wlicza on w koszty wydatki ponoszone na utrzymanie tego lokalu. Może go także amortyzować w koszty. Gdy zaś wynajmuje na działalność lokal, nie może go amortyzować, ale głównym kosztem jest czynsz należny wynajmującemu. Ze względu na to, że czynsz należny wynajmującemu jest kosztem prowadzonej działalności, warto rozważyć wariant, w którym posiadany lokal użytkowy będzie przedmiotem najmu, zaś praktykę prowadzić się będzie w lokalu wynajmowanym.

Dwa źródła przychodów

Za takim rozwiązaniem może przemawiać wiele korzyści. W pierwszej kolejności wariant najmu własnej nieruchomości innej osobie i praktykowania w gabinecie wynajmowanym powinny rozważyć osoby, które rozpoczynają prywatną praktykę, a w jej ramach będą działać na rzecz byłego pracodawcy. Osoby takie w roku, w którym przejdą na własną działalność oraz w roku następnym, nie mogą korzystać z podatku liniowego. W efekcie, osiągając dochody na przyzwoitym poziomie, będą skazane na płacenie od części podatku w wysokości 18, ale od reszty 32 proc. By go obniżyć, trzeba odliczać od podstawy opodatkowania jak najwyższe koszty, np. związane z leasingiem samochodu czy wynajmem lokalu na gabinet.
Posiadana nieruchomość, która normalnie mogłaby być przeznaczona na gabinet, może być wynajęta. Jeśli wcześniej nie została zakwalifikowana jako składnik majątku firmy, przychód z najmu nie musi być rozliczany na zasadach innego przychodu z działalności gospodarczej, ale jako przychód ze źródła najem, ze wszelkimi tego konsekwencjami.
Na przykład podatnik może na wstępie zadecydować, że wynajem będzie rozliczany w formie przychodu ewidencjonowanego, który do równowartości 4 tys. euro w skali roku objęty jest stawką podatku 8,5 proc., a po przekroczeniu tego limitu - 20 proc. Co ważne, przychody z najmu opodatkowane w formie ryczałtu rozliczane są odrębnie - nie łączy się ich dla celów podatkowych z podatkiem od działalności rozliczanej na podstawie księgi przychodów i rozchodów.
Ale i osoby korzystające z podatku liniowego mogą ten wariant brać pod uwagę, bo także w tym przypadku przychód z najmu rozliczany ryczałtem rozliczany jest bez sumowania z dochodem z działalności.

Najem z wysokimi kosztami

Osoby, które przychód z prywatnej praktyki będą rozliczać na podstawie księgi przychodów, ale do opodatkowania mogą skorzystać z podatku w stałej wysokości 19 proc., mogą też zdecydować się na wynajmowanie posiadanego lokalu poza działalnością bez korzystania z ryczałtu z najmu. Takie rozwiązanie będzie korzystne zwłaszcza wówczas, gdy z najmem związane będą wysokie koszty, np. możliwość szybkiej amortyzacji wysokich odpisów.
Podobnie będzie, gdy lokal nadający się na wykonywanie praktyki zostanie wynajęty, ale wcześniej trzeba ponieść wysokie nakłady na remonty lub modernizację. Takie wydatki w sposób znaczący obniżą bowiem podstawę opodatkowania. W skrajnych przypadkach rok podatkowy może się kończyć stratą na najmie. Ze względu na to, że sam przychód z działalności jest rozliczany w formie podatku liniowego, dla ustalenia ostatecznego rocznego zobowiązania podatkowego nie podlega on wówczas sumowaniu z dochodem z najmu.



Leasing zwrotny

Osobom, które posiadają własny gabinet i prowadzą już prywatną praktykę, od pewnego czasu opłacalny może się okazać wariant leasingu zwrotnego. Polega ona na tym, że firma leasingowa kupuje nieruchomość, a następnie oddaje ją w leasing byłemu właścicielowi.
Takie rozwiązanie ma wiele korzyści. Przede wszystkim pozwala uwolnić gotówkę, co może być niezwykle ważne dla podatników potrzebujących finansowania rozwoju działalności. Może też w ogóle umożliwić rozpoczęcie prywatnej praktyki, np. w przypadku stomatologa, który ma własny lokal na gabinet, ale nie ma pieniędzy na zakup wyposażenia.
Pozwala jednak wliczać w koszty wydatki na leasing, w tym związane z przyspieszoną, bo skróconą do dziesięciu lat, niekiedy ponowną amortyzacją kosztową nieruchomości.

Koszty w całości lub częściowo

Zarówno w przypadku wynajmowania lokalu, leasingowania go, jak i prowadzenia praktyki w nieruchomości stanowiącej własność podatnika, wszystkie wydatki związane z utrzymaniem tej nieruchomości oraz jej eksploatacją stanowią koszt uzyskania przychodu.
Należy określić część wydatków związanych z prowadzoną działalnością. Jeśli jest to możliwe, wyodrębnia się je (np. rozmowy telefoniczne) na podstawie billingu, a jeżeli nie da się ich wykazać ściśle, to przyjętym wskaźnikiem procentowym. Następnie tak ustaloną kwotę wydatków zaliczanych w koszty trzeba wykazać w dowodzie wewnętrznym, dołączyć do niego fakturę lub rachunek dokumentujący koszty w pełnej wysokości, a potem, na podstawie takiego dowodu wewnętrznego, dokonać wpisu do księgi przychodów i rozchodów.

Opłaty przy najmie

Inaczej będzie w przypadku, gdy osoba wykonująca prywatną praktykę zdecyduje się na wariant opisany na początku artykułu. Chodzi o wynajem lokalu stanowiącego jej własność innemu podmiotowi, by swoją praktykę prowadzić w lokalu wynajętym od innej osoby. Koszty związane z najmem takiego lokalu, jeśli będą obciążać wynajmującego, czyli właściciela, nie będą mogły być rozliczane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, ale wyłącznie na podstawie przepisów regulujących zasady opodatkowania przychodów z najmu.
Oznacza to, że jeśli najem rozliczany ma być na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, to podatnik będący właścicielem tego lokalu nie ma prawa do pomniejszania przychodów o koszty ich uzyskania, ale płaci ryczałt 8,5 lub 20 proc. od całości uzyskanych przychodów.
Natomiast jeśli najem jest opodatkowany według skali podatkowej, a więc w 2009 roku stawką 18 lub 32 proc. podatku, to wynajmujący może obniżyć przychód o koszty jego uzyskania, a tymi mogą być np. opłaty obciążające właściciela lokalu. Jednak rozlicza je odrębnie, tylko w ramach rozliczania najmu, nie kumulując z przychodami z prywatnej praktyki. Także wtedy, gdy i dochód z najmu, i dochód z działalności opodatkowane są według skali, a w konsekwencji w rocznym zeznaniu podatkowym są kumulowane dla celów ustalenia ostatecznego zobowiązania podatkowego za dany rok.