Sposób zapłaty za kupione towary nie wpływa na moment ujęcia kosztów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Powszechną praktyką w obrocie gospodarczym jest zakup towarów z odroczonym terminem zapłaty, tzw. kredyt kupiecki, bądź na raty. Takie formy płatności umożliwiają przedsiębiorcy zachowanie płynności finansowej, zwłaszcza w okresie kryzysu. W obu przypadkach przeniesienie własności rzeczy następuje w chwili wydania towarów (chyba że umowa przewiduje inny termin), natomiast zapłata za towar zostaje przesunięta w czasie.
Ponieważ każda z tych czynności zaistniała w innym czasie, może zrodzić się pytanie, w jakiej dacie zaewidencjonować taki zakup w podatkowej księdze przychodów i rozchodów: czy w dacie poniesienia zakupu, czy zapłaty za towar.
Zasadę ewidencjonowania w księdze podatkowej wydatków związanych z nabyciem materiałów podstawowych i towarów handlowych określa par. 17 ust. 1 rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.). Zgodnie z tą regułą zakup ww. towarów podatnik ujmuje w kolumnie 10 podatkowej księgi - zakup towarów handlowych i materiałów według cen zakupu - niezwłocznie po ich otrzymaniu, najpóźniej jednak przed przekazaniem do magazynu, przerobu lub sprzedaży. Podatnik dokonuje zapisu na podstawie faktury zakupu bądź też na podstawie specyfikacji towaru, jeżeli faktura zostanie wystawiona w późniejszym terminie (szczegółowy opis działania zawiera par. 16 ww. rozporządzenia). Zasada ta odnosi się do wszystkich podatników prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, także tych, którzy stosują memoriałową metodę rozliczania kosztów. Skoro zatem podstawę zaliczenia w koszty stanowi dowód zakupu towaru, to bez znaczenia pozostaje sposób zapłaty.
Koszt podatkowy będzie stanowić cena zakupu wyrażona w fakturze, natomiast spłata kolejnych rat będzie neutralna podatkowo. Jeżeli przedsiębiorca łącznie z ratą kapitałową płaci również odsetki, to musi pamiętać, że kosztem są wyłącznie odsetki zapłacone. Należy je jednak ująć nie kolumnie 10, tak jak zakup towarów, ale w kolumnie 14 podatkowej księgi przychodów i rozchodów, w kolumnie pozostałe wydatki. Podobną zasadę stosuję się także do kredytu kupieckiego, kiedy zapłata za zakupiony towar następuje w odroczonym terminie, tj. spłata taka pozostaje neutralna podatkowo. W związku z tym, że generalnie umowa kredytu kupieckiego jest umową odpłatną, odsetki są istotą tej umowy, zapłacone odsetki będą generowały koszt u przedsiębiorcy. Należy również pamiętać, że przedsiębiorca, który udziela kontrahentom kredytu kupieckiego, musi rozliczyć odsetki w ramach przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Odsetki zwiększą przychód z tej działalności w momencie ich faktycznego otrzymania przez podatnika. Również w tym samym momencie zostaną zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przez przedsiębiorcę, który je spłaca.
Ważne!
Przedsiębiorca, który udziela kontrahentom kredytu kupieckiego, musi rozliczyć odsetki w ramach przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej