Ogłoszony 2 lutego 2009 r. projekt nowej dyrektywy Rady Unii Europejskiej w sprawie współpracy administracyjnej w sprawach podatkowych ma realizować jeden z podstawowych celów Komisji Europejskiej, jakim jest przeciwdziałanie oszustwom podatkowym. Jakie regulacje zawiera projekt dyrektywy?
MARCIN BARAN
dyrektor w dziale doradztwa podatkowego Ernst & Young
Chciałbym zwrócić uwagę na dwa artykuły dyrektywy, które - po przyjęciu dyrektywy przez państwa członkowskie - powinny znaleźć odzwierciedlenie w przepisach krajowych.
Artykuł 10 projektowanej dyrektywy ustanawia ramy prawne dla ścisłej współpracy administracji podatkowych polegającej na umożliwieniu urzędnikom władz podatkowych jednego państwa bezpośredniego uczestnictwa w pracach organu podatkowego innego państwa. W szczególności urzędnicy ci mogliby otrzymywać kopie dokumentów, dzięki którym uzyskaliby dostęp do wiadomości dotyczących danego podatnika. Mogliby także uczestniczyć w kontrolach i postępowaniach u danego podatnika na podobnych zasadach, na jakich uczestniczą w nim pracownicy organu prowadzącego daną kontrolę lub postępowanie. Być może ten rodzaj współpracy będzie mógł zostać wykorzystany np. dla badania transakcji dokonywanych w ramach międzynarodowych grup kapitałowych. Dałoby to organom podatkowym możliwość samodzielnego zbadania dwóch stron transakcji albo porównania warunków transakcji w różnych krajach i na tej podstawie wyciągnięcia wniosków w odniesieniu do swojego podatnika.
Tego rodzaju korzyści dla organów podatkowych będą najprawdopodobniej możliwe do osiągnięcia także przy użyciu art. 11 dyrektywy, który przewiduje możliwość prowadzenia równoległych kontroli jednego lub kilku podatników w dwóch lub więcej państwach członkowskich. Organy podatkowe jednego państwa mają kierować wnioski o wszczęcie równoległych kontroli z odpowiednim uzasadnieniem i wskazaniem ram czasowych dla takiej kontroli. Taka koordynacja działań może być uzasadniona zwłaszcza wtedy, gdy organy mają do czynienia z podejrzeniem popełnienia oszustw podatkowych i możliwością ukrycia pewnych dowodów przez podatników w innych krajach. Jeśli będzie ona wykorzystywana w praktyce, możliwość równoległego prowadzenia kontroli może ustawić w nieco innym świetle np. postępowania dotyczące cen transferowych. Jako że kontrole mają być koordynowane, można zakładać, że między pracownikami organów podatkowych z różnych krajów nie będzie dochodziło jedynie do wymiany suchych informacji, lecz także doświadczeń i wniosków związanych z problemami, które pojawiły się w postępowaniach.