Sąd rozpatrzył łącznie cztery sprawy. Dotyczyły one trzech osób fizycznych i jednej spółki z o.o. Wszyscy byli wspólnikami spółki komandytowo-akcyjnej (SKA), która następnie przekształciła się w spółkę komandytową.
Koszty pośrednie nieodliczone w jednej spółce nie mogą być odjęte w innej, powstałej z przekształcenia – orzekł NSA.
Jeszcze przed przekształceniem SKA poniosła wydatki m.in. na: wynagrodzenie pracowników, koszty podwykonawców, towary nabyte w związku z wykonywanymi usługami, materiały biurowe itp. Wydatki te zaliczała do podatkowych kosztów – jako pośrednio lub bezpośrednio związane z przychodami.
Do czasu przekształcenia SKA nie uwzględniła jednak części tych wydatków. Co więcej, w związku z tym zdarzeniem nie zamknięto ksiąg rachunkowych (bo w tym przypadku ustawa o rachunkowości nie wprowadza takiego obowiązku).
Na dzień przekształcenia w SKA powstała nadwyżka podatkowych kosztów nad przychodami. Spór z fiskusem sprowadzał się więc do tego, czy wspólnicy spółki komandytowej (SK) mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki poniesione przez SKA przed przekształceniem, proporcjonalnie do swojego udziału w zyskach SK.
Wspólnicy uważali, że mają takie prawo. Podkreślali, że gdyby nie doszło do przekształcenia, to SKA zaliczyłaby wydatki do kosztów podatkowych.
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu uznał jednak, że sukcesją są objęte tylko koszty bezpośrednie i tylko je mogą uwzględnić w swoich rozliczeniach wspólnicy spółki komandytowej.
Fiskus nie zgodził się natomiast, aby wspólnicy SK mogli rozliczyć koszty pośrednie oraz koszty wynagrodzeń wygenerowane jeszcze w SKA. Wyjaśnił, że powstają one w określonym momencie i nie można ich przenieść w wyniku przekształcenia.
Ze stanowiskiem organu zgodziły się zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, jak i Naczelny Sąd Administracyjny. Oba sądy orzekły, że koszty pośrednie nie mogą być przedmiotem sukcesji. Następca prawny, czyli wspólnicy SK, mogą jedynie uwzględnić w swoich rozliczeniach koszty bezpośrednie poniesione przez SKA, proporcjonalnie do swoich udziałów w SK.
Uzasadniając wyrok NSA, sędzia Maciej Jaśniewicz przypomniał, że koszty pośrednie muszą być rozpoznane w określonym czasie. To oznacza, że nie można ich przenosić na okresy po przekształceniu spółek. Przekształcenie wiąże się bowiem ze zmianą reżimu opodatkowania. – Jedynie koszty bezpośrednie mogą rozpoznać wspólnicy SK, bo dopiero po przekształceniu pojawił się przychód związany z tymi wydatkami – wskazał sędzia Jaśniewicz.
Dodał, że niezamknięcie ksiąg przez SKA (bo nie przewiduje tego ustawa o rachunkowości) nie ma znaczenia dla kosztów uzyskania przychodów, bo prawo bilansowe nie wpływa na prawo podatkowe.
Podobnie Naczelny Sąd Administracyjny orzekł 4 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II FSK 3624/16) oraz 15 lutego 2018 r. (sygn. akt II FSK 303/16).
Nie można przenosić kosztów pośrednich na okres po przekształceniu spółek
Wyroki NSA z 13 czerwca 2018 roku, sygn. akt II FSK 1500/16, II FSK 2164/16, II FSK 2175/16, II FSK 2460/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia