Wypłata pieniędzy uprawnionym akcjonariuszom spółki wraz z ustaleniem, kto jest uprawniony i jaka kwota mu się należy, jest jedną kompleksową usługą finansową – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny
Sprawa dotyczyła domu maklerskiego, który na polecenie spółek wypłaca uprawnionym do tego akcjonariuszom dywidendy lub dopłaty gotówkowe związane z wyrównywaniem wartości akcji w przypadku łączenia lub przejmowania spółek akcyjnych. Dom maklerski pośredniczy więc w transferze pieniędzy między spółką a akcjonariuszami. Główną usługą jest tu pośrednictwo, ale są też usługi pomocnicze, bo dom maklerski przygotowuje listy uprawnionych, oblicza wartość należnych im kwot itd.
Spór sprowadzał się do tego, czy usługi te są zwolnione z podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Przepis ten wymienia usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Dom maklerski uważał, że usługa wypłaty dywidend lub dopłat jest zwolniona z podatku, ponieważ jest to pośrednictwo w transakcjach płatniczych, przekazach i transferach pieniężnych. Kluczowym elementem jest więc transfer pieniędzy od spółki do jej akcjonariuszy.
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uważał natomiast, że usługi spółki nie są typowymi świadczeniami związanymi z bieżącą obsługą rachunku pieniężnego, nie wpływają też bezpośrednio na sytuację finansową kontrahentów. Są jedynie pośrednio związane z usługami finansowymi. W praktyce są to czynności techniczne, nieobjęte zwolnieniem z VAT. Można je łatwo oddzielić od samej wypłaty dywidendy jako transferu pieniężnego – podkreślał organ.
WSA w Warszawie przyznał rację domowi maklerskiemu. Uznał, że usługa wypłaty dywidend akcjonariuszom i dopłat jest usługą finansową. Nie zgodził się więc z organem, że czynności domu maklerskiego mają charakter czysto techniczny.
Sąd wyjaśnił, że przepis polskiej ustawy (art. 43 ust. 1 pkt 40) jest implementacją art. 135 ust. 1 lit. d dyrektywy VAT. Zgodnie z tym drugim, państwa członkowskie zwalniają transakcje – łącznie z pośrednictwem – dotyczące: rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności przelewów, długów i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności. WSA powołał się też na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE w tym zakresie.
Podobnie orzekł wczoraj Naczelny Sąd Administracyjny. Sędzia Adam Bącal wyjaśnił, że dom maklerski świadczy kompleksową usługę finansową, której efektem był transfer pieniędzy od spółki do akcjonariusza. Rozdzielenie tych czynności byłoby – zdaniem NSA – sztuczne. Tym samym sąd uwzględnił orzecznictwo TSUE nakazujące badać, czy dane świadczenie jest jednolite i czy ewentualne jego rozdzielenie nie byłoby sztuczne.
NSA wskazał też, że zgodnie z wyrokami C-2/95 oraz C-607/14 trzeba badać zakres odpowiedzialności usługodawcy, a zwłaszcza to, czy jest ona ograniczona do aspektów technicznych, czy też obejmuje specyficzne elementy transakcji. NSA podkreślił, że dom maklerski ponosi odpowiedzialność za całą usługę.

orzecznictwo

Wyrok NSA z 12 czerwca 2018 r., sygn. akt I FSK 1145/16. www.serwisy.gazetaprawna.pl /orzeczenia