Usługi polegające na oferowaniu strategii zabezpieczających przed ryzykiem zmian kursów walut i cen towarów opartych na instrumentach pochodnych są zwolnione z VAT.
Spółki przeprowadzające transakcje handlowe z zagranicznymi kontrahentami w celu zabezpieczenia przyszłych przepływów pieniężnych w walucie obcej mogą wykorzystywać instrumenty pochodne oparte na strategiach opcyjnych. Usługi w zakresie tak wykorzystywanych instrumentów pochodnych świadczą dla spółek instytucje finansowe. We wnioskach o indywidualną interpretację przepisów podatkowych przedsiębiorcy często mają wątpliwość, jak tego typu operacje finansowe klasyfikować dla celów VAT.

Premia to nie wynagrodzenie

Dla zabezpieczenia się przed ryzykiem niekorzystnych zmian w poziomach kursów walut lub cen towarów (surowców) przedsiębiorcy mogą zawierać kontrakty oparte na strategiach opcyjnych. Podmiotem kontraktu jest z jednej strony spółka i z drugiej bank lub broker świadczący specjalistyczną usługę finansową. W przypadku opcyjnej strategii korytarzowej dzięki kombinacji zakupu opcji sprzedaży (put) i sprzedaży opcji kupna (call) spółka w określonym terminie w przyszłości, w zależności od rozwoju sytuacji rynkowej, uzyskuje prawo do sprzedania instrumentu bazowego lub prawo do zakupu instrumentu bazowego po określonej cenie. Na przykład w razie spadku cen spółka nie sprzeda danego aktywu po cenie rynkowej, ale po wyższej wynikającej z opcji - dolne ograniczenie korytarza.
Istotą problemu przy rozpoznaniu czynności podlegających VAT są premie wystawcy opcji uzyskane ze sprzedaży opcji call oraz premie zapłacone przez nabywcę za zakup opcji put. Premie te nie stanowią jednak wynagrodzenia za usługę, lecz określają cenę za ryzyko płaconą przez nabywcę i otrzymywaną przez wystawcę opcji i są integralną częścią strategii opcyjnych. Zatem czy spółka, która wystawia opcję dla banku i otrzymuje premię, świadczy usługę dla banku?

Usługodawcą jest bank

Zdaniem Andrzeja Paczuskiego z Kancelarii Paczuski & Taudul, kontrakt na pochodne instrumenty finansowe z podmiotem wyspecjalizowanym w świadczeniu usług finansowych należy zaklasyfikować jako podlegające zwolnieniu z VAT świadczenie usług pośrednictwa finansowego. Ekspert zwraca uwagę, że niektóre dostępne na rynku instrumenty pochodne przewidują wzajemność zobowiązań stron kontraktu.
- W zależności od wahań wyceny instrumentu bazowego każda ze stron może występować w roli dokonującego i otrzymującego płatność - tłumaczy.
Gdy podmiot niewyspecjalizowany w sprzedaży usług finansowych nabędzie instrument pochodny, usługodawcą jest instytucja finansowa oferująca dany kontrakt nabywcy (niezależnie od tego, która strona płaci). W przypadku kontrahenta banku kwoty uzyskane z tytułu rozliczenia instrumentu pochodnego nie stanowią obrotu dla celów VAT. Jednak przy transakcjach między instytucjami finansowymi to obie strony kontraktu mogą być świadczącymi usługę w rozumieniu przepisów o VAT.
PRZYKŁAD: STRATEGIE OPCYJNE
Korytarz zerokosztowy w pozycji krótkiej
Opcja put - prawo do sprzedania instrumentu bazowego
Opcja call - prawo do zakupu instrumentu bazowego
Długa pozycja w opcji put z niską ceną wykonania Ô zakup opcji sprzedaży (long put); posiadanie prawa do sprzedaży określonego instrumentu finansowego
Krótka pozycja w opcji call z wysoką ceną wykonania Ô sprzedaż opcji kupna (short call); obowiązek wystawcy do sprzedaży określonego instrumentu finansowego, czyli żądanie zakupu przez posiadacza opcji.