Czy zwiększenie kwoty kredytu na skutek jego przewalutowania na złote i jego spłata w walucie polskiej spowoduje powstanie ujemnych różnic kursowych w rozumieniu prawa podatkowego?
Zgodnie z art. 15a ust. 3 pkt 5 ustawy o CIT do kosztów uzyskania przychodów zalicza się ujemne różnice kursowe, które powstają, jeżeli wartość kredytu w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty. Zgodnie z dominującym stanowiskiem organów podatkowych i sądów administracyjnych ujemne różnice kursowe dla celów podatku dochodowego nie powstaną jednak, jeżeli kredyt walutowy zostanie skonwertowany na kredyt w złotych, a następnie spłacony w walucie polskiej.
Operacja przewalutowania kredytu polega na przeliczeniu kwoty głównej kredytu na złote, po kursie ustalonym przez strony. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych przewalutowanie nie stanowi spłaty dotychczasowego zobowiązania walutowego w euro i zaciągnięcia nowego zobowiązania w złotych, a polega jedynie na zmianie waluty, w której wyrażone zostało zobowiązanie. W szczególności organy podatkowe odrzucają koncepcję, zgodnie z którą przewalutowanie kredytu stanowi odnowienie, prowadzące do spłaty dotychczasowego zobowiązania i powstania nowego. W związku z tym konwersja nie spowoduje powstania różnic kursowych rozpoznawanych dla celów podatkowych. Także spłata skonwertowanego na złote kredytu nie spowoduje powstania różnic kursowych. W takiej sytuacji dochodzi bowiem do spłaty zobowiązania wyrażonego w walucie krajowej w tej samej walucie.
Zgodnie z obowiązującą od 1 stycznia 2009 r. treścią art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) ustawy o CIT kosztem uzyskania przychodów są natomiast wydatki na spłatę kredytu waloryzowanego kursem waluty obcej, jeżeli kredytobiorca w związku ze spłatą kredytu zwraca kwotę kapitału większą niż kwota otrzymanego kredytu - w wysokości różnicy pomiędzy kwotą zwrotu kapitału a kwotą otrzymanego kredytu. Z brzmienia wprowadzonej zmiany wynika jednak, że dotyczy ona kredytów złotówkowych waloryzowanych kursem waluty obcej, a nie kredytów w walucie obcej. Należy się więc liczyć z tym, że wprowadzona nowelizacja nie spowoduje zmiany zaprezentowanego wyżej stanowiska organów podatkowych w zakresie skutków konwersji kredytów w walucie obcej. Jest to jeszcze jeden przykład (obok np. braku regulacji dla zobowiązań rewaloryzowanych innymi wartościami niż waluty obce) na to, że ustawodawca, regulując jeden stan faktyczny, nie pomyślał o innych sytuacjach mających ten sam wymiar gospodarczy dla podatników.
dr Janusz Marciniuk
doradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy