Regulacje dotyczące niedostatecznej kapitalizacji w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych do dzisiaj wzbudzają wątpliwości co do zakresu ich stosowania. Dlaczego?
ROBERT PASTERNAK
partner Kancelarii Prawniczej Deloitte Legal
Wydaje się, że w praktyce organów podatkowych ostatecznie został jednolicie ustalony krąg pożyczkodawców, od których pożyczki i płacone na ich podstawie odsetki podlegają ograniczeniom zawartym w tych regulacjach, oraz pożyczkodawców, którzy takim ograniczeniom nie podlegają. Przy czym organy podatkowe wydają się - co jest ze wszelkich miar prawidłowe - ustalać ten krąg na podstawie wykładni językowej przepisów interpretowanych ściśle ze względu na fakt, że te regulacje stanowią wyjątki od reguły wyrażonej w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
I tak pożyczka od podmiotu, który nie jest bezpośrednio udziałowcem/akcjonariuszem (i nie jest też tzw. spółką siostrzaną), nie podlega ograniczeniom wynikającym z tych regulacji (takie stanowisko zostało zawarte np. w interpretacji indywidualnej dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 lipca 2008 r.). Ponadto, jeżeli pożyczka została udzielona przez podmiot, który nie jest udziałowcem pożyczkobiorcy, lecz jest jedynie udziałowcem innej spółki (spółki-matki pożyczkobiorcy), która posiada ponad 25 proc. udziałów w kapitale pożyczkobiorcy, to ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o CIT nie mają zastosowania ze względu na brak spełnienia któregokolwiek z warunków dotyczących ustalenia tożsamości pożyczkodawcy (potwierdza to np. dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 18 lipca 2008 r.). Ponadto, jak stwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 3 listopada 2008 r., przepisy o niedostatecznej kapitalizacji nie znajdą zastosowania przy pożyczce udzielonej przez spółkę-babkę, gdy pożyczkodawca - spółka-babka nie jest udziałowcem pożyczkobiorcy - spółki-córki, jak również spółka-córka nie jest udziałowcem spółki-babki, a ponadto spółki nie posiadają wspólnego udziałowca. Fakt posiadania mniej niż 25 proc. udziałów przez pożyczkodawcę w kapitale pożyczkobiorcy także nie uprawnia do zastosowania tych regulacji (interpretacja Urzędu Skarbowego Poznań-Grunwald z 2 grudnia 2004 r.). W świetle cytowanych regulacji oraz stanowisk organów podatkowych, w tym dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2008 roku, nie wydaje się zasadne jego wcześniejsze stanowisko z 27 listopada 2007 r., w którym uznał, że pożyczka dla spółki-córki od spółki-babki będącej 100-proc. właścicielem spółki-matki, która z kolei jest 100-proc. właścicielem spółki-córki podlega ograniczeniom wynikającym z tych regulacji.