Nie ma usługi, gdy podatnik, w związku z korzystnym przebiegiem umowy ubezpieczenia, otrzymuje w momencie jej rozwiązania pieniądze od ubezpieczyciela – uznał NSA. Co innego, gdyby było to wynagrodzenie za skrócenie umowy.
Sprawa dotyczyła banku, który zawarł umowę ubezpieczenia kredytów hipotecznych z niskim udziałem własnym kredytobiorcy. Po pewnym czasie doszło do jej rozwiązania na mocy ugody. Obie strony zrzekły się wzajemnych roszczeń. Zgodziły się też, że ubezpieczyciel przyzna bankowi premię z tytułu niskiej szkodliwości.
Spór dotyczył tego, czy premia ta jest opodatkowana VAT. Bank uważał, że nie jest to wynagrodzenie ani za usługę, ani za jakąkolwiek inną czynność. Ugoda nie nakłada bowiem na bank obowiązku wykonania jakiegokolwiek świadczenia na rzecz ubezpieczyciela w zamian za premię. Ma ona jedynie związek z niską szkodowością, czyli z czynnikami zewnętrznymi, na które bank nie miał bezpośredniego wpływu i których nie kontrolował. Dyrektor Izby Skarbowej w Gdańsku uznał inaczej – że premia jest związana z uzyskaniem korzyści przez ubezpieczyciela. Jest nią zgoda na wcześniejsze rozwiązanie umowy. Premia jest zatem odpłatnym świadczeniem usług, podlegającym opodatkowaniu – stwierdził organ.
Tego samego zdania był WSA w Gdańsku. Uznał, że istnieje bezpośredni związek między świadczeniem ze strony banku a premią od ubezpieczyciela.
Bank przypomniał, że świadczenie może polegać zarówno na czynieniu, jak i na powstrzymywaniu się od działania. W tym wypadku ubezpieczyciel zobowiązał się do wypłaty wynagrodzenia, a bank do powstrzymania się od wpłat tytułem składki ubezpieczeniowej oraz zgłaszania roszczenia o wypłatę odszkodowań. Otrzymana kwota jest więc wynagrodzeniem za konkretną usługę w postaci zobowiązania do powstrzymania się od dokonania czynności, które wprost wymienione zostało w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT – stwierdził WSA.
Inaczej orzekł jednak Naczelny Sąd Administracyjny. Sędzia Arkadiusz Cudak wyjaśnił, że jest już wprawdzie linia orzecznicza, zgodnie z którą w sytuacji, gdy strony umowy wspólnie zgodzą się rozwiązać ją przed terminem i zostanie wypłacone wynagrodzenie, będzie ono podlegać VAT. W tym wypadku jednak bank wskazał we wniosku o interpretację, że w związku z określonym przebiegiem umowy ubezpieczenia otrzymał premię za niską szkodliwość, a nie za wcześniejsze rozwiązanie umowy. Organ nie mógł więc przyjąć w interpretacji innego stanu faktycznego.
Sędzia Cudak podkreślił jednak, że mamy tu do czynienia ze skargą na interpretację indywidualną, a nie z badaniem stanu faktycznego w trakcie kontroli.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 25 stycznia 2018 r., sygn. akt I FSK 499/16.