Rok 2018 przynosi sporo zmian w przepisach PIT. Część z nich należy uznać za korzystne, wszak służą wyjaśnieniu kwestii będących w ostatnich latach przedmiotem licznych wątpliwości interpretacyjnych lub przyczynią się do zmniejszenia zobowiązań podatkowych niektórych podatników. Nie sposób jednak oprzeć się wrażeniu, że część nowych regulacji pisana była pospiesznie, bez szczegółowego planowania, przemyślenia i rozwagi, tym samym skutkując przepisami, które w najlepszym przypadku można określić jako będące niskiej jakości.
Niewątpliwie korzystne są zmiany wprowadzone w odniesieniu do opodatkowania programów motywacyjnych. Nowe regulacje rozszerzają możliwość odroczenia opodatkowania przychodu z tytułu uczestnictwa w planach akcyjnych na spółki, których siedziba lub zarząd znajduje się na terytorium państwa, z którym Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Funkcjonujące do końca ubiegłego roku przepisy ograniczały to uprawnienie do akcji spółek mających siedzibę na terytorium państw członkowskich UE lub EOG. W przypadku planów akcyjnych przychód efektywnie powstanie dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji (opodatkowanie stawką 19 proc.). Zmiany porządkują jednocześnie temat opodatkowania planów akcyjnych, gdyż stanowiska prezentowane w wydawanych wcześniej interpretacjach organów podatkowych i sądów administracyjnych były znacząco rozbieżne.
Większość omawianych zmian została wprowadzona przez ustawę z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. poz. 2175).
Wprowadzone zmiany w istotnym stopniu ograniczają natomiast możliwość wypłat świadczeń w programach motywacyjnych rozliczanych gotówkowo, które to plany – oparte na pochodnych instrumentach finansowych – zyskały w ostatnich latach na popularności. Regulacje obowiązujące do końca 2017 r. umożliwiały bowiem zaliczenie przychodów z tych programów do źródła z kapitałów pieniężnych, tym samym umożliwiając opodatkowanie stawką 19 proc. Od 2018 r. przepisy wyłączają w takich przypadkach przychody z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych lub z innych praw pochodnych ze źródła kapitały pieniężne, zaliczając je do tego źródła przychodów, w ramach którego te pochodne instrumenty finansowe zostały uzyskane jako nieodpłatne świadczenie (np. ze stosunku pracy).
Istotnym modyfikacjom poddano przepisy w zakresie stosowania 50-proc. kosztów uzyskania przychodów dla twórców. Z jednej strony podniesiony został poziom dochodów, do których mają zastosowanie, ale jednocześnie wprowadzono ograniczenie co do rodzajów działalności, do których stosować można podwyższone koszty. Katalog tych działalności jest właśnie przykładem wspomnianych na wstępie przepisów, do napisania których ustawodawca się zdecydowanie nie przyłożył. Mamy bowiem wiele niedookreślonych pojęć oraz brak konsekwencji w grupowaniu rodzajów działalności. Z całą pewnością zarówno organy podatkowe, jak i składy orzekające sądów administracyjnych będą miały sporo pracy w związku z licznymi zapytaniami interpretacyjnymi w tym obszarze.