Kto zapłacił podatek nienależnie, bo za kogoś innego, może starać się o zwrot wyłącznie na drodze cywilnej, a nie na podstawie ordynacji podatkowej – orzekł NSA.
Chodziło o podatek od nieruchomości uregulowany przez łódzką spółkę komandytową. Była ona zarządcą nieruchomości położonych w Polsce, ale należących do spółki cypryjskiej. W związku z tym składała za nią deklaracje na podatek od nieruchomości i go regulowała.
Ostatecznie jednak stwierdziła, że wpłacała go nienależnie, bo to nie ona, a spółka cypryjska była podatnikiem z tego tytułu. Zwróciła się więc do prezydenta Łodzi o zwrot nadpłaty.
Prezydent Łodzi i samorządowe kolegium odwoławcze stwierdziły jednak, że zwrot się nie należy. Wyjaśniły, że zapłata podatku przez zarządcę nieruchomości w imieniu ich właściciela wywołuje skutek równoznaczny z zapłatą podatku przez samego podatnika (właściciela). Oba organy stwierdziły więc, że polski zarządca działał jako wyręczyciel i uregulował podatek należnie.
Łódzka spółka tłumaczyła, że w czasie gdy zapłaciła podatek, nie funkcjonował żaden przepis, który pozwalałby na zapłatę daniny przez osobę trzecią. Przegrała jednak w sądach administracyjnych.
WSA w Łodzi stwierdził, że skoro polska firma nie była podatnikiem, to nawet jeśli dokonała wpłaty (mimo braku obowiązku podatkowego), i tak nie jest uprawniona do złożenia wniosku o stwierdzenie i zwrot nad- płaty.
Podobnie orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. Przypomniał, że w świetle ordynacji podatkowej podmiotem uprawnionym do otrzymania nadpłaty jest podatnik, płatnik lub inkasent. Tymczasem polska spółka nie była żadnym z nich, co sama podkreśla.
Sędzia Maciej Jaśniewicz wyjaśnił, że – wbrew twierdzeniom spółki – nie ma czegoś takiego jak rzekomy podatnik, bo albo się nim jest, albo nie.
Sędzia odwołał się też do koncepcji doręczyciela, który wpłaca podatek w imieniu podatnika. Była o nim mowa w uchwale NSA o sygn. akt I FPS 8/07, ale – jak wyjaśnił sędzia Jaśniewicz – uchwała ta nie przesądziła, że taki podmiot (doręczyciel) jest upoważniony do wystąpienia z wnioskiem o nadpłatę.
Sędzia Jaśniewicz dodał, że sprawa nie jest jeszcze dla spółki przegrana. Wprawdzie nie może ona żądać zwrotu nienależnie zapłaconego podatku na podstawie ordynacji podatkowej, ale może próbować odzyskać go w drodze postępowania cywilnego. Będzie jednak musiała udowodnić, że świadczenie było nienależne, bo zapłaciła je bez tytułu prawnego. Jednocześnie jednak fiskus będzie mógł dowodzić, że podatek został zapłacony w zastępstwie podatnika – zwrócił uwagę sędzia.
Sędzia Jaśniewicz powołał się też na inne wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, które potwierdzają, że nie można na podstawie ordynacji podatkowej zwrócić nienależnie zapłaconego podatku podmiotowi niebędącemu stroną stosunku podatkowego (sygn. akt I FSK 1620/07, II FSK 1867/11).
ORZECZNICTWO
Wyroki NSA z 19 grudnia 2017 r., sygn. akt II FSK 607/16, II FSK 771/16, II FSK 3333/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia