Grupa międzynarodowa AS International z siedzibą w Austrii wchodzi w skład wielonarodowych spółek zajmujących się produkcją i sprzedażą urządzeń alarmowych. W Polsce spółka zarejestrowana jest tylko dla celów VAT. Spółka ta pełni funkcję strategiczną i podejmuje wszystkie naczelne decyzje dotyczące pozostałych spółek wchodzących w skład międzynarodowej grupy. Kooperuje z polskimi firmami AS sp. z o.o. SPRZEDAŻ w Kaliszu oraz AS sp. z o.o. PRODUKCJA w Kołobrzegu, które również należą do międzynarodowej grupy AS. Dostawy produktów między spółkami powiązanymi ustalane są w oparciu o ceny transferowe. Sprzedaż produktów przez spółki powiązane do spółki głównej lub do innych firm podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Dodatkowo w spółce dokonywana jest analiza wskaźnikowa rentowności spółek powiązanych. W zależności od wskaźnika rentowności danej spółki powiązanej płaci ona spółce głównej lub otrzymuje od spółki głównej określone kwoty celem zapewnienia rentowności, tzw. compensation payment. Czy kwoty wynikające z compensation payment są opodatkowane VAT?
Według zasady ogólnej wynikającej z art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów na terytorium kraju, a także wewnątrzwspólnotowe nabycie i wewnątrzwpólnotowa dostawa towarów. Zatem aby czynności były opodatkowane VAT, ich przedmiotem muszą być towary lub usługi dostarczane odpłatnie.
Kwoty wynikające z compensation payment nie są powiązane z żadnym towarem ani z żadną usługą, nie jest to żadne wynagrodzenie dla spółek powiązanych ani eksport, ani import, nie jest to także wewnątrzwpólnotowe nabycie lub dostawa towarów. Wobec tego powstaje pytanie, czym są kwoty compensation payment?
Kwoty te dotyczą wyrównania rentowności spółek powiązanych i wynikają z wewnętrznych ustaleń oraz strategii działalności gospodarczej firmy. Spółka główna dzięki przepływom tych środków nie zapewnia dochodu konkretnym spółkom powiązanym, lecz gwarantuje im poziom rentowności, czyli możliwości wypracowania zysku. Zatem tego rodzaju płatności, które spółka główna otrzymuje lub płaci pozostałym spółkom, nie podlegają opodatkowaniu VAT. Kwoty wyrównujące nie wiążą się z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym ani ze strony spółki głównej, ani spółek powiązanych. Działania te nie powodują wystąpienia obustronnych, wzajemnych świadczeń stanowiących świadczenie usług zarówno przez spółkę główną, jak i przez spółki wchodzące do grupy. Aby usługa była czynnością opodatkowaną, musi być odpłatna i odpłatność następuje w zamian za tę usługę.
Również Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie C-16/93 Tolsma orzekł, że „aby określone świadczenie mogło być uznane za opodatkowaną usługę, musi zachodzić bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem a należnym wynagrodzeniem. Korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, w sytuacji, gdy taki związek nie istnieje, nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane podatkiem VAT (...), otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia”.
Z powyższym stanowiskiem zgadzają się także organy skarbowe w interpretacji KIS z 12 kwietnia 2017 r., nr 0114-KDIP1-2.4012.41.2017.1.RD oraz w interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 lutego 2016 r., nr IPPP3/4512-1048/15-2/JF, w których czytamy, „że wyrównanie dochodowości do ustalonego między C. GmbH a C. oraz C.l poziomu nie wiąże się z jakimkolwiek świadczeniem ze strony drugiego podmiotu. Wyrównanie dochodowości za dany okres lub jego obniżenie będzie wynikało jedynie z samego faktu osiągnięcia (lub nie) przez daną spółkę z Grupy oczekiwanego poziomu dochodu. Korekta dochodowości nie jest wypłacana pod warunkiem określonych zachowań wymaganych od drugiej strony. Co więcej, w trakcie danego okresu rozliczeniowego strony nie wiedzą, w którą stronę korekta będzie dokonana i czy to C. GmbH będzie wypłacał wyrównanie, czy też to wyrównanie zostanie wypłacone przez daną spółkę z Grupy. Nie można więc wskazać określonych działań stanowiących usługę usługobiorcy i usługodawcy. Nie sposób więc twierdzić, że powyższe działania powodują wystąpienie obustronnych, wzajemnych świadczeń, które stanowią świadczenie usług (raz przez C GmbH, a raz przez daną spółkę z Grupy, w zależności jaka korekta dochodowości będzie dokonana) (...) wyrównanie dochodowości nie stanowi wynagrodzenia za usługę w rozumieniu ustawy o VAT, przez co działania te nie powinny skutkować opodatkowaniem podatkiem VAT”.
Zatem kwoty wynikające z compensation payment nie są towarem i pozostają bez związku z jakąkolwiek dostawą towarów lub świadczeniem usług, nie wiążą się także z żadnymi upustami ani obniżkami cen. Celem tych płatności jest tylko wyrównanie poziomu zysków, wobec tego czynność ta nie jest opodatkowana VAT i nie powinna być udokumentowana za pomocą faktury. Korekty stanowiące wynik rentowności mogą być dokonywane poprzez inny niż faktura dokument korygujący, np. notę obciążeniową.
Podstawa prawna
Art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.).