O wysokości CIT będzie decydować wartość emisyjna akcji (udziałów) nowej spółki, a nie jak dziś nominalna. Podatnicy nie zaoszczędzą więc na agio.
Z początkiem 2017 r. Ministerstwo Finansów opodatkowało już ciche rezerwy powstające przy aporcie majątku niestanowiącego przedsiębiorstwa ani jego zorganizowanej części (patrz niżej).
Od 2018 r. analogiczne zasady chce wprowadzić przy podziale spółki przez wydzielenie majątku niestanowiącego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części ZCP – zakłada projekt nowelizacji trzech ustaw o: PIT, CIT i zryczałtowanym podatku dochodowym.
– W tym przypadku trzeba będzie zapłacić podatek od wartości, która stanowi nadwyżkę wartości emisyjnej udziałów (akcji) nowej spółki nad kosztem, tj. wartością „traconych” udziałów (akcji) w spółce dzielonej – tłumaczy Grzegorz Maślanko, partner i radca prawny w Grant Thornton.
Obecnie przy obliczaniu nadwyżki bierze się pod uwagę wartość nominalną udziałów (akcji), a nie wartość emisyjną. Dzięki temu można uniknąć podatku.
● Przykład
Podatnik posiada udziały w spółce A o wartości 20 mln zł. Spółka zostanie podzielona przez wydzielenie części majątku (powstanie spółka B). Za majątek o wartości 100 mln zł podatnik obejmie udziały w spółce B o łącznej wartości nominalnej 10 mln zł, a 90 mln zł z ceny emisyjnej zostanie przekazane na kapitał zapasowy tej spółki.
Dziś punktem odniesienia jest wartość nominalna udziałów (akcji) obejmowanych w spółce B, czyli 10 mln zł. Tyle samo wynosi koszt (wartość „traconych” przez podatnika udziałów w spółce A). To oznacza, że podstawa opodatkowania wynosi 0 zł.
Po nowelizacji przychodem będzie cena emisyjna, tj. 100 mln zł, a kosztem, jak obecnie, 10 mln zł. Do opodatkowania będzie więc 90 mln zł (100 mln zł – 10 mln zł). Nie będzie więc możliwości uniknięcia opodatkowania przy podziale spółki A.
Grzegorz Maślanko podkreśla, że wartość emisyjna nie będzie mogła być niższa niż wartość rynkowa udziałów (akcji). Będzie to wynikać wprost z definicji wartości emisyjnej udziałów (akcji), którą resort finansów zamiera wprowadzić do ustawy o CIT (w art. 4a zostanie dodany pkt 16a).
Uszczelnienie klauzuli
Zmiana w przepisach pozwoli też uszczelnić małą klauzulę dotyczącą połączeń i podziałów spółek (z 2001 r.). Chodzi o sytuacje, gdy wydzielane jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część. Zasadniczo takie transakcje są i pozostaną neutralne podatkowo.
Jeżeli jednak fiskus uzna, że taka transakcja nie ma uzasadnienia ekonomicznego, wówczas może wymierzyć podatek w takiej wysokości, jakby miało miejsce wydzielenie majątku niebędącego przedsiębiorstwem ani jego zorganizowaną częścią.
Dziś organ musi wziąć pod uwagę wartość nominalną akcji nowej spółki. Jeżeli więc jest ona bardzo niska, podatnik i tak nie zapłaci podatku. Od 2018 r. to się zmieni, fiskus wymierzy podatek według nowych zasad, tj. biorąc za przychód wartość emisyjną.
Aport nie-ZCP
Analogiczna zmiana została wprowadzona od 2017 r. przy aportach składników majątku innych niż przedsiębiorstwo lub ZCP. Również w tym przypadku wcześniej przychodem była wartość nominalna udziałów (akcji) otrzymanych w zamian za wkład niepieniężny.
● Przykład
Wspólnik wnosi budynek do spółki Y, którego wartość wynikająca z ksiąg spółki X wynosi 10 mln zł, a wartość rynkowa 100 mln zł.
Za nieruchomość podatnik obejmuje akcje w spółce Y o łącznej wartości nominalnej 1 mln zł, a 99 mln zł z ceny emisyjnej zostaje przekazane na kapitał zapasowy tej spółki.
Przed 2017 r. podatnik uzyskiwał przychód w wysokości 1 mln zł, ale pomniejszał go o koszt równy wartości podatkowej budynku, czyli 10 mln zł. Podatnik wykazywał więc dużą stratę, którą później mógł skompensować z innymi przychodami. Innymi słowy: mógł obniżyć podatek dochodowy, a nawet w ogóle go nie zapłacić.
Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 2017 r. w takiej sytuacji przychodem jest wartość 100 mln zł, czyli wartość rynkowa, jako że jest ona wyższa od wyceny wynikającej z ksiąg.
Znowelizowane zasady fiskus uwzględni też, gdy zastosuje, począwszy od 2018 r., małą klauzulę dotyczącą aportów. Jeśli bowiem uzna, że wniesienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do spółki nie miało uzasadnienia biznesowego, to zastosuje ogólne zasady opodatkowania aportów.
Etap legislacyjny
Projekt nowelizacji ustawy o PIT, CIT i zryczałtowanym podatku dochodowym – w konsultacjach.