Ostanie zmiany w prawie podatkowym mają zwiększyć wpływy budżetowe głównie kosztem największych podmiotów na rynku. Zdaniem ustawodawcy, to właśnie ta grupa przedsiębiorców najczęściej może sobie pozwolić na tzw. „agresywną optymalizację”.

27,5 mld złotych. To kwota, która ma zasilić budżet państwa w latach 2018-2027 dzięki odbudowaniu źródeł dochodów z CIT. Jakich zmian mogą oczekiwać przedsiębiorcy? Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne zakłada m.in. powiązanie miejsca opodatkowania z miejscem uzyskiwania dochodu oraz określa reakcje na konkretne przykłady agresywnej optymalizacji podatkowej.

Przedsiębiorca nie uniknie opodatkowania

Ustawodawca uzasadnia walkę z optymalizacją podatkową m.in. konstytucyjną zasadą sprawiedliwości podatkowej i powszechności opodatkowania w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. Różne zasady opodatkowania dochodów wynikającego z tożsamych z ekonomicznego punktu widzenia zdarzeń jest z opinii ustawodawcy naruszeniem konstytucyjnych zasad. Skąd biorą się różnice? Czy większe podmioty są uprzywilejowane? Ustawodawca doszukuje się przyczyn nierówności m.in. w dostępie do optymalizacji. Innymi słowy, którego przedsiębiorcę stać na płacenie niższych podatków w legalny sposób? Ekonomiczna „opłacalność” tego typu działań wzrasta wraz z kwotą dochodów, których ma ona dotyczyć. Wynika to przede wszystkim z konieczności poniesienia, często znacznych, kosztów obsługi całego procesu. Na ich poniesienie mogą sobie pozwolić przede wszystkim duże przedsiębiorstwa. Stawia to je tym samym w uprzywilejowanej pozycji w stosunku do pozostałych podatników.

Resort finansów wymienia sposoby unikania opodatkowania przez największe firmy i korporacje międzynarodowe. Zalicza do nich m.in. nadmierne odsetki od pożyczek od podmiotów powiązanych, kreowanie strat kapitałowych czy fikcyjne usługi niematerialne, realizowane z udziałem podatkowych grup kapitałowych czy kontrolowanych spółek zagranicznych. Zapowiada tym samym walkę z uchylaniem się od płacenia podatków i zapewnia nierzetelnych przedsiębiorców o swojej reakcji na konkretne zachowania, które skutkują niezasadnym obniżeniem bazy podatkowej.

Nowe źródło przychodów

W ustawie wyodrębniono źródło przychodów w postaci zysków kapitałowych oraz rozdzielono dochody uzyskiwane z tego źródła od pozostałych dochodów podatnika. Chodzi o walkę ze sztucznym kreowaniem straty w operacjach gospodarczych dokonywanych z użyciem posiadanego majątku i obniżanie o wysokość takiej straty dochodów wygenerowanych w następstwie prowadzenia podstawowej działalności (działalności operacyjnej). Jaki skutek przyniesie rozdzielenie źródeł przychodów? Ustawodawca tłumaczy, że jeśli podatnik uzyska dochód z tytułu „zysków kapitałowych” i dochód z pozostałej działalności, to wówczas przedmiotem opodatkowania będzie łączny dochód uzyskany z obu tych źródeł. Jeśli jednak w jednym z tych źródeł podatnik odnotuje stratę, to opodatkowaniu podlega dochód uzyskany z jednego źródła, bez pomniejszania go o stratę poniesioną w drugim źródle przychodów.

Za przychody uzyskane z zysków kapitałowych uważać się będzie: dywidendy, oraz nadwyżki bilansowe w spółdzielniach, dochody funduszy inwestycyjnych i towarzystw wzajemnego inwestowania, umorzenia udziałów (akcji), majątku otrzymanego na skutek likwidacji osób prawnych, wartość niepodzielonych zysków w spółce.

Podatki płacone w miejscu, gdzie generowane są zyski

Taki jest cel wdrożenia unijnej dyrektywy ATAD. Transferowanie dochodu podatnika do podmiotów położonych w państwach stosujących preferencyjne reżimy opodatkowania to tylko jedna z praktyk zaliczającej się do działań zwanych optymalizacją podatkową. By przeciwdziałać takiemu mechanizmowi, jak również innym formom agresywnej optymalizacji podatkowej ustawodawca stawia na następujące działania:

• modyfikacja przepisów dotyczących tzw. niestatecznej kapitalizacji (thin cap), tj. przepisów przeciwdziałających nadmiernemu finansowaniu podatników długiem, co skutkuje erozją bazy podatkowej w państwie siedziby spółki zależnej oraz
• modyfikacja przepisów dotyczących unikania opodatkowania poprzez tworzenie kontrolowanych spółek zagranicznych (Controlled Foreign Company – CFC) w państwach, które stosują preferencyjne reżimy opodatkowania, w tym w tzw. rajach podatkowych,
• modyfikacja przepisów regulujących funkcjonowanie podatkowych grup kapitałowych (PGK),
• wprowadzenie przepisów limitujących – powyżej progu kwotowego, uwzględniającego potrzeby wynikające z działalności operacyjnej przedsiębiorstwa – wysokość kosztów uzyskania przychodów związanych z zawieranymi przez podatników podatku CIT umowami na określone usługi niematerialne;
• wprowadzenie tzw. minimalnego podatku dochodowego w odniesieniu do podatników posiadających nieruchomości komercyjne handlowo-usługowe oraz budynki sklasyfikowane jako biurowe – jednak wyłącznie o znacznej wartości, tj. takie, których wartość początkowa przekracza 10 mln zł. Podatek ten byłby odliczany od należnego CIT, co w praktyce oznacza neutralność dla podmiotów rzetelnie wypełniających zobowiązania podatkowe.



Implementacja przepisów ma nastąpić do końca 2018 roku.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 6 lipca 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne

Źródło: Ministerstwo Finansów