Czy zobowiązania podatkowe za lata 1998–2004 zabezpieczone hipoteką uległy już przedawnieniu?
Tomasz Krywan, doradca podatkowy / Dziennik Gazeta Prawna
Zasady przedawniania się zobowiązań podatkowych określają przepisy art. 70 ordynacji podatkowej. Z przepisów tych wynika zasada, że zobowiązania podatkowe przedawniają się z upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (zob. art. 70 par. 1 ordynacji podatkowej).
Od zasady tej istnieje wiele wyjątków, w tym określony w art. 70 par. 8 ordynacji podatkowej. Przepis ten stanowi, że nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednak po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.
Odpowiednikiem tego przepisu w stanie prawnym obowiązującym do końca 2002 r. był art. 70 par. 6 ordynacji podatkowej stanowiący, że nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką, jednak po upływie terminu przedawnienia zaległość podatkowa może być egzekwowana tylko z przedmiotu hipoteki.
Mając to na uwadze, art. 70 par. 6 ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym do końca 2002 r. został uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjny (zob. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 18 listopada 2008 r., sygn. akt SK 23/06). Jak w związku z tym czytamy w wyroku WSA w Gliwicach z 3 czerwca 2015 r. (sygn. akt I SA/Gl 1156/14): „Wprawdzie w wyroku Trybunału Konstytucyjnego SK 40/12 stwierdzona niekonstytucyjność dotyczy art. 70 par. 6 ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r., to jednak powtórzona w art. 70 par. 8 ordynacji podatkowej treść tego przepisu (uzupełniona o zastaw skarbowy) w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2003 r. oznacza także niekonstytucyjność tego przepisu.
Treść art. 70 par. 8 ordynacji podatkowej nie uległa takim zmianom, które mogłyby rzutować na ocenę odmienną od tej, która została zawarta w wyroku trybunału w sprawie SK 40/12, zwłaszcza że już w tym wyroku trybunał wskazał, iż do przepisu tego w sposób oczywisty mają odpowiednie zastosowanie te same zastrzeżenia konstytucyjne, które zostały podniesione w tym wyroku do art. 70 par. 6 ordynacji podatkowej”. Podobne stanowisko zajął również, przykładowo, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 14 października 2015 r. (sygn. akt I SA/Łd 732/15), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie z 3 grudnia 2015 r. (sygn. akt I SA/Sz 1156/15) czy Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 18 lutego 2016 r. (sygn. akt I SA/Wr 1663/15). Pozwala to stwierdzić, że sądy administracyjne jednolicie uznają art. 70 par. 8 ordynacji podatkowej za nieobowiązujący (jako przepis niezgodny z konstytucją). Powoduje to, że o ile nie ma zastosowania żaden z pozostałych wyjątków od zasady wyrażonej w art. 70 par. 1 ordynacji podatkowej – zabezpieczone hipoteką zobowiązania podatkowe za lata 1998–2004 uległy już przedawnieniu.
Podstawa prawna
Art. 70 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201).