Biegli rewidenci wciąż będą mogli obliczać PIT, CIT i VAT, tyle że w ramach usług doradztwa podatkowego.
Andrzej Puncewicz partner w Crido Taxand / Dziennik Gazeta Prawna
Krzysztof Burnos prezes Krajowej Rady Biegłych Rewidentów / Dziennik Gazeta Prawna
Sejmowa podkomisja wykreśliła prawo do obliczania podatku dochodowego, VAT i odroczonego podatku dochodowego przez firmy badające sprawozdania finansowe. Ale pozostawiła możliwość świadczenia przez nie usług doradztwa podatkowego. W rzeczywistości więc nadal biegli rewidenci będą mogli obliczać podatki, tyle że w ramach tych właśnie usług.
Chodzi o firmy badające sprawozdania jednostek zainteresowania publicznego (np. banków, spółek giełdowych, w skrócie JZP).
Spór o rozdzielenie usług biegłych rewidentów i doradców podatkowych jeszcze się nie zakończył. Dyskusja na ten temat ma wrócić już pod koniec prac sejmowej podkomisji.
Potem jeszcze może się przenieść na forum sejmowej komisji i na salę plenarną.
A jednak obliczą
Świadczenie usług doradztwa podatkowego przez audytorów będzie możliwe, podobnie jak dziś, pod pewnymi warunkami. Przede wszystkim nie może to wpływać na badanie sprawozdania finansowego lub taki wpływ musi być nieistotny. Dziś jednak ograniczenie to nie jest zapisane w ustawie, tylko wynika z kodeksu etyki zawodowej.
Teraz – w odniesieniu do autorów badających sprawozdania JZP – zostanie wprowadzone do ustawy, bo tego wymaga dyrektywa z 2006 r. (2006/43/WE) i unijne rozporządzenie do niej.
Doradcy nie wywalczyli
Całkowitego zakazu świadczenia innych usług niż te związane bezpośrednio z rewizją finansową dla audytowanego podmiotu domagały się firmy doradcze, w tym doradztwa podatkowego. Przewodniczący podkomisji postanowił jednak odłożyć tę dyskusję na ostatnie posiedzenie, gdy posłowie omówią wszystkie przepisy i wprowadzą do nich zmiany.
Przy rozpatrywaniu katalogu usług warunkowo dozwolonych zostały więc wprowadzone tylko poprawki zaproponowane przez Komisję Nadzoru Finansowego. Na jej wniosek usunięto obliczanie odroczonego podatku dochodowego (liczy się go, gdy powstają różnice bilansowe i podatkowe dotyczące przychodów i kosztów) oraz usługi wyceny. Przedstawiciel KNF tłumaczył, że pozwoli to na uniknięcie konfliktu interesów, czyli sytuacji, w której biegły rewident badałby efekty swojej pracy.
Zakazane i dopuszczone
Unijne rozporządzenie wymienia 11 czynności zakazanych dla audytorów, m.in.: usługi podatkowe (w tym doradztwo podatkowe), usługi prawne, kadrowe, w zakresie wyceny i księgowości, prowadzenie działań promocyjnych.
Możliwe są jednak odstępstwa. Unijne przepisy pozwalają, aby pod pewnymi warunkami audytor mógł wykonywać niektóre usługi. W projekcie polskiej ustawy ma się więc znaleźć jako dozwolone np. doradztwo podatkowe, przygotowywanie deklaracji podatkowych, wspieranie klienta podczas kontroli fiskusa.
Wartość takich dozwolonych usług nie będzie mogła przekraczać 50 proc. wynagrodzenia za badanie.
Ścieranie się interesów
Spór o świadczenie dodatkowych usług przez audytorów ciągnie się od kwietnia 2016 r. Zapoczątkowało go pismo Jadwigi Glumińskiej-Pawlic, przewodniczącej Krajowej Rady Doradców Podatkowych.
W lutym br. swoje postulaty do Artura Sobonia, przewodniczącego sejmowej podkomisji, zgłosiło 25 firm doradczych. Domagały się wprowadzenia zakazu świadczenia usług innych niż bezpośrednio związane z rewizją finansową dla wszystkich firm audytorskich (nie tylko badających JZP). Nadal mogłyby one świadczyć inne usługi, ale tylko dla nieaudytowanych klientów. To – zdaniem firm doradczych – miałoby być gwarantem niezależności biegłego rewidenta.
Niezależność da się osiągnąć, nie tylko wprowadzając zakaz świadczenia wszelkich innych usług – ripostował samorząd biegłych rewidentów. Wskazywał, że projekt przewiduje liczne mechanizmy zapobiegające utracie niezależności.
KOMENTARZE

Niewystarczające zmiany
Zmiany, które wprowadziła podkomisja, są niewystarczające. Projekt nadal przewiduje możliwość świadczenia usług doradztwa podatkowego przez biegłych rewidentów dla audytowanego klienta. Wykreślenie możliwości obliczania podatków jest jedynie zmianą kosmetyczną.
Dobrym posunięciem jest natomiast zakaz usług wyceny. Audytor nie powinien ich świadczyć, ponieważ dochodzi do sytuacji, że najpierw wycenia dane aktywo, a następnie to weryfikuje podczas badania sprawozdania.
Zakazane wszystkie wyceny
Biegły rewident nie będzie mógł świadczyć żadnych usług wyceny, niezależnie od tego, czy mają one związek z badanym sprawozdaniem (np. aktuarialnych), czy go nie mają. Przykładowo, gdy spółka potrzebuje wyceny na potrzeby sporu z ubezpieczycielem (potrzebuje dowodów na utracone korzyści), audytor może ją sporządzić. Po wdrożeniu ustawy będzie to niemożliwe dla JZP. Biegły nie będzie też mógł już pomóc w wyliczeniu podatku odroczonego, gdy jego wartość będzie nieistotna. Dotychczas taka usługa była świadczona w mniejszych firmach, gdzie jego wyliczenie może być problemem.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz o nadzorze publicznym (druk sejmowy nr 1092) – prace w sejmowej podkomisji