Dotychczasowe zmiany w obszarze systemu podatkowego skupiały się przede wszystkim na nowelizacjach ustaw prawa materialnego regulujących poszczególne podatki oraz ordynacji podatkowej, która systematyzuje i kodyfikuje szeroko rozumiane procedury podatkowe.
Dziennik Gazeta Prawna
PODATKI I KSIĘGOWOŚĆ
Wchodząca w życie 1 marca 2017 r. ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej (dalej: KAS) przebudowuje strukturę dotychczasowych organów podatkowych, dążąc do ich centralizacji. Jako uzasadnienie tych zmian ustawodawca wskazuje na zapewnienie nowoczesnego i przyjaznego wykonywania obowiązków podatkowych i celnych, a także efektywnego poboru danin publicznych (vide: preambuła ustawy).
Tworzenie nowych struktur nie pozostaje bez wpływu na funkcjonowanie dotychczasowych organów podatkowych. W ujęciu podmiotowym ustawodawca powołuje nowe organy, jak np. szefa Krajowej Administracji Podatkowej, pozostawia dotychczasowe – naczelników urzędów skarbowych – a także konsoliduje dotychczasowe organy I i II instancji w postaci, odpowiednio, naczelników urzędów celno-skarbowych oraz dyrektorów izb administracji skarbowej. Jednak w sferze organizacyjnej można potraktować KAS jako nową strukturę, gdyż ustawodawca wprowadził wygaśnięcie stosunku pracy lub stosunku służbowego tych osób, które były zatrudnione w dotychczasowych organach podatkowych (art. 170 przepisów wprowadzających ustawę o KAS). O ciągłości zatrudnienia można mówić tylko w odniesieniu do tych pracowników i funkcjonariuszy, którym zaproponowano pracę lub służbę w nowych strukturach.
Wprowadzenie KAS nie pozostaje bez związku z dotychczasowymi zmianami w obszarze prawa materialnego oraz proceduralnego, które istotnie rozszerzyły uprawnienia i kompetencje organów podatkowych. Warto tu zwrócić uwagę na klauzule przeciwko szeroko rozumianemu unikaniu opodatkowania, których obecnie jest aż pięć. Z czego dwie zostały wprowadzone w roku ubiegłym, a dwie nowe obowiązują od stycznia 2017 r. Ich specyfika opiera się na możliwości kwestionowania transakcji podatników, jeżeli miałyby one na celu uchylanie się od opodatkowania lub nadużycie prawa podatkowego, niezależnie od konsekwencji podejmowanych działań na gruncie cywilnoprawnym. Uprawnienia te od 1 marca br. przejmą organy KAS i, mając na względzie wspomniane zmiany organizacyjne, pojawia się oczywiste pytanie, jak te szerokie prerogatywy będą wykorzystywane w praktyce.
Nowe przepisy o KAS są bardzo obszernym aktem prawnym, uchylają bowiem aż cztery ustawy dotychczas określające strukturę organów podatkowych, takie jak ustawę o kontroli skarbowej, o urzędach i izbach skarbowych, o Służbie Celnej i o administracji podatkowej. Całość zmian wchodzi w życie 1 marca 2017 r., natomiast przepisy dotyczące powołania szefa Krajowej Administracji Skarbowej (art. 13 i art. 15) weszły w życie z dniem jej ogłoszenia, a część zmian dotyczących m.in. powołania centrum informatyki KAS (art. 43–44) wejdzie w życie od 1 kwietnia 2017 r. lub 1 stycznia 2018 r.
Treść nowej ustawy o KAS obejmuje aż 279 artykułów i na potrzeby komentarza podzielona została na cztery części. Pierwsza (art. 1–63) dotyczy nowej struktury organów skarbowych KAS i częściowo odnosi się do początkowych artykułów regulujących procedury kontrolne, audytowe i szczególne uprawnienia organów KAS i funkcjonariuszy służby celno-skarbowej.
Istotny w tej części jest przede wszystkim zakres kompetencji nowo tworzonych organów KAS, które będą wykonywać swoje czynności w stosunku do podatników, płatników i inkasentów. Warto zwrócić uwagę, że połączenie dotychczasowych służb celnych z pracownikami urzędów kontroli skarbowej doprowadziło do powołania formacji mundurowej na wzór służby celnej. Tym samym prowadzone dotychczas postępowania kontrolne będą od 1 marca prowadzone przez pracowników umundurowanych i wyposażonych w broń. Niewątpliwie zmiana ta będzie niosła ze sobą konsekwencje również w wymiarze psychologicznym. Tym bardziej że po stronie naczelników urzędów skarbowych pozostają uprawienia kontrolne zarówno w obszarze kontroli podatkowej, jak również czynności sprawdzających, gdzie pracownicy tego organu pozostaną jak dotychczas formacją nieumundurowaną.
Mając na uwadze nowe organy powołane w strukturze KAS oraz poszerzenie ich kompetencji w stosunku do instytucji dotychczasowych, komentowana pierwsza część ustawy skupia się na konsekwencjach zaistniałych zmian podmiotowych dla podatników.
Kolejna część komentarza ukaże się 20 marca.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w tygodniku Podatki i Księgowość komentowaliśmy m.in. ustawy:
● z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
● z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn
● z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych
● z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych
● z 29 września 1994 r. o rachunkowości
● z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
● z 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw
● z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
● z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
● z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw
Komentowaliśmy też m.in. rozporządzenia:
● z 27 grudnia 2010 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących
● z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów
● z 10 września 2009 r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodów osób fizycznych w drodze oszacowania oraz sposobu i trybu eliminowania podwójnego opodatkowania osób fizycznych w przypadku korekty zysków podmiotów powiązanych
● z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych
● z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień
● z 3 grudnia 2013 r. w sprawie wystawiania faktur
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w wydaniach DGP na edgp.gazetaprawna.pl