Jestem skarbnikiem gminy, która chce wprowadzić niebawem zmianę do budżetu i przeznaczyć ok. 20 tys. zł na pomoc finansową dla powiatu na wydatki bieżące (m.in. wynagrodzenia) na zadania związane z paszportami. Czy taki wydatek budżetu będzie zgodny z prawem?



Nie. Wynika to z następujących okoliczności.
Po pierwsze, wskazać należy, że niewątpliwie zadanie związane z realizacją spraw paszportowych należy do zakresu administracji rządowej i zapewne zostało przekazane powiatowi do wykonania. Z art. 41 ust. 3 ustawy o dokumentach paszportowych wynika, że koszty związane z wydawaniem dokumentów paszportowych przez organy paszportowe są finansowane z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw wewnętrznych oraz wojewodowie - każdy w zakresie swojego działania. Jak z kolei wynika z art. 45 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego), jednostka samorządu terytorialnego realizująca zadania z zakresu administracji rządowej, na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej, otrzymuje od tych organów dotacje celowe w kwocie wynikającej z zawartego porozumienia.
Po drugie, zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej. Zatem z powyższego wynika, że co do zasady jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać sobie pomocy finansowej.
Po trzecie, co istotne, z korelacji art. 216 ust. 2 pkt 5 i art. 220 ust. 1 ustawy z o finansach publicznych wynika możliwość udzielania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy) pomocy finansowej i rzeczowej dla innych jednostek samorządu terytorialnego, przy czym pomoc finansowa ma charakter dotacji celowej. Ponadto art. 216 ust. 2 pkt 5 stanowi o konieczności określenia przez radę ww. pomocy w odrębnej uchwale.
Po czwarte, warto jednak zauważyć, że wspomniana pomoc finansowa dla innej jednostki samorządowej może być udzielona tylko na realizację zadań własnych jednostki samorządowej, do której jest ona kierowana. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 marca 2015 r. (syg. akt II GSK 207/14) zaakcentował, że pomoc może być przyznana „wyłącznie na realizację zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego”. Dodał nadto, że „Przesunięcie środków z budżetu gminy do budżetu samorządu województwa na cele związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej (co miało miejsce w niniejszej sprawie) lub innych zadań zleconych przez państwo stanowiłoby faktyczne przeniesienie zadania z zakresu administracji rządowej na podmiot nieuprawniony w ustawie do jego wykonania i byłoby rażącym naruszeniem zasad finansowania określonych w ustawie o finansach publicznych oraz w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego”.
Po piąte, w powyższym kontekście znaczenie ma również art. 216 ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, który przewiduje, że wydatki jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizacje zadań własnych. Dalej w ww. art. 216 ust. 2 pkt 5 mowa jest o wydatkach na pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną odrębną uchwałą organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Skoro zaś w art. 216 ust. 2 pkt 1 mowa jest o wydatkach na realizację zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego, to pkt 5 dotyczy wydatków na pomoc (rzeczową lub finansową) nakierowaną na finansowanie zadań beneficjenta tej pomocy. Podobny kierunek interpretacyjny prezentowany jest przez niektóre regionalne izby obrachunkowe (np. warszawską).
Podsumowując, zaplanowanie przez gminę wydatku budżetowego na pomoc finansową dla powiatu na wskazane zadania paszportowe może zostać zakwestionowane przez regionalną izbę obrachunkową w trakcie postępowania nadzorczego. W konsekwencji tego typu wydatek może zostać usunięty z budżetu gminy.
Podstawa prawna
Art. 41 ust. 3 ustawy z 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 758).
Art. 45 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 198 ze zm.).
Art. 10 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.).
Art. 216 ust. 2 pkt 1 i 5 oraz art. 220 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.).